اخلاق زیستی و ART از دیدگاه اسلام (اهل سنت) و قوانین موجود در آلمان

اخلاق زیستی طی دو دهه گذشته شاهد معرفی شدن (سکولاریزاسیون) بوده است و در این ارتباط متعاقبا نفوذ افکار مذهبی در اخلاق زیستی کاهش یافته است. اخلاق زیستی امروزه دیگر همانند سابق تحت اقتدار مذهب و پزشکی سنتی قرار ندارد. متاسفانه این مبحث تحت غلبه بیشتری از مفاهیم فلسفی، اجتماعی و قانونی قرار گرفته است. در ممالک اسلامی دین هنوز تاثیر بسزایی در جنبه های مختلف رفتاری، کرداری و سیاسی مردم دارد. از آنجا که علم بدون اعتقاد، مخرب روح انسانی است، بنابراین تعجبی ندارد که همواره شاهد تعامل و ارتباط متقابل علم و دین از آغاز تاریخ بشریت با یکدیگر باشیم. قرآن کریم مردم را به ازدواج، تشکیل خانواده و ازدیاد نسل ترغیب کرده است. آیه ای از قرآن می فرماید: ما رسولان خود را فرستادیم و قبل از آن همسر و فرزندان را برای آنان مقرر کردیم.( قرآن کریم سوره رعد آیه ۳۸). آیه دیگری می فرماید: و خداوند برای شما همدم هایی از جنس خودتان آفرید و به واسطه وصلت شما، پسران و دختران و نوه ها را موجودی بخشید و برای شما از بهترین ها روزی مقرر فرمود (قرآن کریم سوره نحل آیه ۷۲). در مورد ناباروری در بین زوجین خداوند می فرماید: خداوند دختر و پسر را به هر که بخواهد ارزانی می دارد و عقیم می گذارد هر کس را اراده فرماید (قرآن کریم سوره شورا آیه۵۰-۴۹). پیشرفت های صورت پذیرفته در تکنولوژی تولید مثل و لقاح خارج رحمی، جدا ساختن رابطه جنسی از تولید مثل را ممکن ساخته است. این پیشرفت ها زنان را قادر ساخته است تا بتوانند بدون داشتن رابطه جنسی از طریق طبیعی و یا لقاح آزمایشگاهی حامله شوند. همچنین در ادامه این روش های درمانی، امکان استفاده از باروری شخص ثالث از طریق تخمک، اسپرم و یا رحم دیگری فراهم آمده است. دستورالعمل های اصلی باروری کمکی یا لقاح خارج از رحمی از دیدگاه اهل سنت در جهان اسلام، عبارتند از این که: انجام Assisted Reproductive Technology) ART) برای زوجین و به عنوان یک روش درمانی تنها در زمانی مقدور خواهد بود که عقد ازدواج آنان اعتبار قانونی داشته و فقط از گامت زوجین در تشکیل جنین استفاده گردد. قرارداد ازدواج به واسطه طلاق یا مرگ همسر باطل می گردد و لذا استفاده از گامت همسر متوفی یا مطلقه ممنوع است. اهل سنت اهدای اسپرم و تخمک را به جهت اختلاط نسل ممنوع می دانند. سابقا فتوایی وجود داشت که اهدای تخمک یا جنین را در خانواده ای که مرد، دو همسر و یا بیشتر داشت (Bigamy) مجاز می دانست. در حالی که اکنون این فتوا تغییر یافته است و امکان جابجایی گامت از همسران متعدد یک فرد نیز مجاز نیست. از سال ۱۹۹۱ در آلمان قانونی تصویب شد که به کارگیری روش های کمک باروری را قانونمند نمود. این قانون اهدای تخمک و جنین را مجاز ندانسته، در حالی که استفاده از اهدای اسپرم مجاز شناخته شد. اهدای تخمک و جنین صرفا به دلیل مشکلات قانونی احتمالی متعاقب آن مردود دانسته شده است. این محدودیت ها فقط جنبه قانونی داشته و بر مبنای اصول دینی یا اخلاقی نیست.

Keywords:

Gamete donation , Islam , Law , Germany , اهدای گامت , اسلام , قانون , آلمان