اصغر مسیحی نژاد - دانشجوی کارشناسی بهداشت محیط ، دانشکده بهداشت و تغذیه شیراز
محمد رضا فکور زیبا - مدیر گروه حشره شناسی دانشکده بهداشت و تغذیه شیراز
حمزه علی پور - کارشناس ارشد حشره شناسی دانشکده بهداشت و تغذیه شیراز

با توجه به امکان اپیدمی مالاریا در شهر شیراز و آزار و اذیت ناشی از گزش پشه ها ( دو بالان : کولیسیده ها، که در تحقیق آنوفل و کولکس مورد نظر است ) در فصل فعالیت آنها ، بررسی و شناسایی زیستگاه های لاروی پشه هاتی آنوفل و کولکس در این شهر از خرداد تا شهریور 1386 انجام شد. با توجه به گستردگی شمال شمال شرق شیراز به شش منطقه تقسیم شد و از اتمام آبهای راکد نمونه لارو با روش ملاقه زنی استاندارد WHO جمع آوری شد وروی نمونه ها مشخصاتی شامل تاریخ ، ساعت ، درجه حرارت و محل نمونه برداری نوشته و نهایتا جهت تشخیص به آزمایشگاه حشره شناسی دانشکده بهداشت ارسال شد. برای شناسایی لارو آنوفلینی و کولیسینه از کلید تشخیصی شاهگودیان استفاده شد. طی مدت این تحقیق که چهار مرحله از فروزدین تا شهریور ماه 1386 انجام شد 327 لارو کولکس و 70 پوپ کولکس از شش محل انتخابی شامل بیمارستان 576 ارتش، پارک آزادی ، بابا کوهی ، دانشکده پیراپزشکی ، مجتمع خوابگاههای دانشجویی ارم و خیابان آریا با روشهای بالا جمع آوری گردیدو بیشترین فراوانی لارو کولکس در مناطق شمال شرق شیراز مربوط به بیمارستان 576 ارتش با تعداد 109 (33/33%) و کمترین فراوانی مربوط به مجتمع خوابگاه های ارم با تعداد 16 (4/9% ) بود . بیشترین فراوانی پوپ کولکس در مناطق شمال شرق شیراز مربوط به دانشکده پیراپزشکی با تعداد 23 (32/86%) و کمترین در منطقه تفریحی بابا کوهی با تعداد 3 (4/3%) بود بطور کلی بیشترین تعدا مراحل نابالغ کولکس (لارو و پوپ ) در بیمارستان 576 ارتش با تعداد 124 (31/23%) و دانشکده پیراپزشکی با تعداد 111 ( 27/96%) مشاهده شد. در این تحقیق دو پیک لارو کواکس یکی در خرداد با تعداد 91 (27/83%) و دیگری در شهریور ماه با تعداد 89 (27/22%) مشاهده شد. بیشترین درصد کولکس نابالغ در زیستگاه های لاروی مختلف مناطق شمال شرق شیراز به ترتیب مربوط به حوضچه های آب راکد (70%) ، نشت آبها (20%) ، آب راکد حاصل آبیاری غرق آبی یا قطره ای نا مناسب (7%) ، ماندابهای ناشی از شستشوی منازل (2%)و کانالهای فاضلاب (1%) بوده است. با توجه به عمومی بودن این محلها استفاده از سموم جایز نیست و می توان از روشهای مبارزه بیو لوژیکی و دشمنان طبیعی لارو ( با توجه به نداشتن اثر سو روی محیط زیست ) و همچنین مبارزه فیزیکی و بهسازی محیط استفاده کرد.

آنوفل ، کولکس ، لارو ، زیستگاه ، ایران