محمد زرین بال - Horticulture Crops Research Department, East Azerbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Educational Center. AREEO, Tabriz, Iran.
حسین فتحی - Horticulture Crops Research Department, East Azerbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Educational Center. AREEO, Tabriz, Iran.
جلیل دژم پور - Horticulture Crops Research Department, East Azerbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Educational Center. AREEO, Tabriz, Iran.
سید علی موسوی زاده - Horticulture Crops Research Department, East Azerbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Educational Center. AREEO, Tabriz, Iran.

مطالعه تنوع ریخت شناسی نژادگان های بومی بادام با هدف انتخاب و معرفی رقم های جدید اهمیت دارد. در این پژوهش ۳۰ نژادگان بومی جمع آوری شده و شش رقم تجاری بادام از نظر ۲۲ ویژگی کمی و کیفی خشک میوه و مغز ارزیابی شدند. برای ویژگی های وزن خشک میوه، رنگ، استحکام و بازشدن پوسته چوبی، طعم مغز و درصد مغز میان نژادگان ها تنوع بالایی مشاهده گردید. تجزیه خوشه ای بر اساس ویژگی های شاخص، این نژادگان ها را به پنج گروه جدا نمود. نژادگان های ALC۲۰۳، ALC۴۱۳ و رقم های نون پاریل، یلدا و منقا که در خوشه دوم قرار گرفتند، پوست نازک و درصد بالای مغز داشتند که برای مصرف آجیلی اهمیت دارند. در تجزیه به مولفه های اصلی بر اساس میانگین ۱۰ ویژگی شاخص، سه مولفه اصلی اول در مجموع ۷۵/۸۰ % از تنوع ویژگی ها را توجیه کردند، به طوری که در مولفه اصلی اول وزن خشک میوه، ضخامت و استحکام پوسته چوبی و در مولفه اصلی دوم ابعاد خشک میوه و مغز دارای بیشترین سهم در تفکیک نژادگان ها بودند. استحکام پوسته چوبی با ضخامت پوسته و وزن خشک میوه همبستگی مثبت معنی داری داشت. درصد مغز با ضخامت پوسته چوبی و استحکام آن همبستگی منفی، اما با باز شدن پوسته همبستگی مثبت و معنی دار داشت. این نتیجه ها برای گزینش نژادگان های امیدبخش بادام مفید می باشند.

Almond, Cluster analysis, Morphological diversity, Nut, Principal components analysis, بادام, خشک میوه, تجزیه به مولفه های اصلی, تجزیه خوشه ای, تنوع ریخت شناسی