حیدر مسگراف - عضو هیئت علمی دانشکده بهداشت کرمانشاه
محمد سلطانیان - استادیار دانشکده بهداشت
منوچهر امیدواری - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین
عاطفه ایسمانه - کارشناس بهداشت محیط

اثر غیر قابل انکار ید بر روی انسان در تمامی مراحل زندگی و بیماریهای ناشی از عدم و یا کمبود آن عقب ماندگی ذهنی و هزینه های هنگفت درمان و نگهداری را به دنبال دارد. لذا بهترین روش پیشگیری از این معضل اجتماعی افزودن ید به نمک طعام یا مواد غذایی است، که مصرف عامه دارد. در این بررسی از دو روش برای تعیین میزان ید در نمکهای موجود استفاده شد . اولی استفاده از کیت های ید سنجی و دوم از روش تیتراسیون در آزمایشگاه. تعداد نمونه در روش اول از 400 محل توزیع غذا نظیر رستوران، اغذیه فروشی، سربازخانه تست ید سنجی انجام شد تعداد نمونه در روش دوم 39 نمونه از 11 مارک نمک و یک نمونه تاریخ مصرف گذشته و یک مارک تکراری با بسته بندی متفاوت بود. از روش تیتراسیون و روش استاندارد متد برای اندازه گیری ید و حجم ناخالصی موجود در نمونه های برداشتی و برای تحلیل نتایج از جداول استانداردهای نمک یددار ایران استفاده گردید . در 400 نمونه آزمایش یا کیت ید سنجی در تمامی نمکها ید وجود داشت در 39 آزمایش انجام شده بر روی 11 مارک نمک نمونه برداری شده غیر از سه مارک ید بقیه نمونه نمکها در محدوده 25 تا 52 گاما بوند از سه مورد ذکر شده یک مورد ید موجود در محدوده 15-13 گاما و دو مورد دیگر ید موجود آن در محدوده 75-65 و 68-62 گاما بودند.مقایسه نتایج حاصله از تیتراسیون نمونه ها با استانداردهای آمریکا و سوئد و ایران نشان داد که میزان ید در نمکهای مورد آزمایش حداقل 13 گاما و حداکثر 75 گاما در یک مورد نمونه تاریخ مصرف گذشته میزان ید در محدوده 52-45 گاما بود چون قبل از تاریخ انقضاء آزمایش ید موجود انجام نشده، بنظر ارزش زیادی در تحلیل ندارد در 10 مارک نمک نمونه های مورد آزمایش و مقایسه آن با استاندارد ایران در محدوده خوب و قابل بوده است و سهنمونه از دو مارک نمک در محدوده غیر قابل قبول استاندارد ایران بودند چهار مارک نمونه ها دارای ناخالصی بالا ( 8 درجه) و شش مارک دارای ناخالصی کم ( 2 درجه ) و سه مارک دارای ناخالصی متوسط ( 4 درجه ) بودند . تحقیقات دیگری حدود یدات نمک طعام را در ایران 30-15 گاما توصیه می کند. در بررسی دیگری آگاهی مردم از مصرف ید در برخی مناطق آگاهی را نامطلوب یافتند.

نمکهای یددار، استاندارد نمک، کرمانشاه