عبدالغفار حسن زهی - کارشناس مرکز بهداشت استان، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
فاطمه رخشانی - دانشیار آموزش بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، دانشکده بهداشت، عض

نحوه عملکرد کارکنان بهداشی در زمینه نطارت بر سمپاشی و لاروکشی به منظور بهسازی مناسب محیط نقش مهمی در کنترل مالاریا در منطقه جنوب شرق کشور دارد . این مطالعه به ارزیابی عملکرد کارکنان هفت رده مختلف بهداشت و درمان در این زمینه می پردازد. برای ارزیابی عملکرد و میزان آشنایی کارکنان بهداشتی با مهارتهای مبارزه با مالاریا در سال 1384 مطالعه ای طراحی و اجرا شد. در این مطالعه از شهرستانهای خاش، سراوان، ایرانشهر، سرباز، نیکشهر و چابهار و از بین هفت گروه از کارکنان بهداشتی شامل پزشکان، کارشناس ها، کاردانان مبارزه با بیماریها، بهورزان، ماموران مراقب، میکروسکوپیست ها، و کلکتورها که در نظارت بر بهسازی محیط در مبارزه با مالاریا نقش دارند 30 نفر انتخاب شدند. نمونه گیری تصادفی از نقاط شهری و روستایی به نسب لیست اسامی کلیه مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی یک سوم نمونه ها در هر شهرستان از نقاط شهری و دو سوم از نقاط روستایی انتخاب شدند . در واقع در هر شهرستان دو مرکز شهری و چهار مرکز روستایی بطور تصادفی از لیست مشخص و از هر کدام از هفت گروه کارکنان دو نفر از نقاط شهری و 4 نفر از نقاط روستایی بطور تصادفی از لیست اسامی انتخاب شدند . رویهمرفته 148 نفر از کارکنان در ارزیابی مهارتهای شناختی و رفتاری در مرکز هر شهرستان به سوالات پاسخ دادند که این مقاله پاسخهای بخشی از آن می باشد. به ترتیب مامورمراقب 94% ، کارشناس 90%، بهورز88/6%، کاردان 80%، کلکتور60%، پزشک53/6%، میکروسکوپیست 34/3%، همیشه بر عملیات سمپاشی و لاروکشی نظارت داشتند . واین در حالی است که آنها مهارت خود برای نظارت را به ترتیب میکروسکوپیست 71/4%، پزشک 69%، کاردان 46/6%،بهورز 27/7%، کلکتور 25%، کارزشناس 20%، و مامور مراقبت 14/7% تاحدودی و خیلی کم ارزیابی نمودند. با توجه به بالا بودن نقش نظارتی کارکنان بر عملیات سمپاشی نتایج این مطالعه می تواند به شناسایی نیازهای گروههای درگیر در کنترل مالاریا و نیز برنامه ریزی برای بهبود وضعیت موجود کمک نماید.

مالاریا، سمپاشی