شهرام امیرصفوی - کارشناس ارشد زمین شناسی گرایش پترولوژی دانشگاه علوم و تحقیقات واحد تهران
مریم قنواتی محمدی - کارشناس ارشد مهندسی منابع طبیعی گرایش شیلات

امروزه انسان به منظور فراهم نمودن زندگی بهتر، مشکلاتی را برای محیط زیست اطراف خود به وجود می آورد و آلودگی آب ها یکی از این مشکلات است. اما تعیین میزان آلودگی قدری مشکل و از آن مشکل تر، نشان دادن راه حل مناسب برای جلوگیری از آن است. آلودگی دریا به یک مشکل زیست محیطی مهم در سراسر دنیا تبدیل شده است . مطالعه فلزات سنگین و اندرکنش آن ها با آب به عنوان ابزار مناسبی جهت بررسی آلودگی فلزات سنگین در محیط های آبی رودخانه، دریاچه، مخازن و دریاها قابل کاربرد است . در جدول تناوبی به آن تعداد ازعناصر که وزن اتمی بالائی داشته و در درجه حرارت اتاق خاصیت فلزی دارند فلز سنگین اطلاق می شود. آلوده شدن خاک به عناصر بالقوه سمی به دلیل تجزیه ناپذیر بودن این عناصر، طولانی بودن نیمه عمراین عناصر در بدن انسان و تجمع آنھا در بافتھای زنده برای مدت طولانی یکی از مسائل مھم زیست محیطی است. ارگانیسم ھای زنده به مقادیر بسیار کمی از برخی فلزات سنگین برای ادامه رشد و بقاء نیاردارند. که به اصطلاح به آنھا Trace Elements یا عناصر کمیاب می گویند. مثل آھن ، کبالت ، مس ، کروم،جیوه ،ارسنیک،کادمیوم،منیزیم ، مولیبدن ، وانادیم ، استرانسیم و روی و اگر ازآن حداقل مورد نیاز و ضروری افزایش یابند باعث اخلال در رشد می گردند.یکی از فعالیت ھای انسانی که باعث بالا رفتن تمرکز فلزات سنگین در محیط زیست می شود رھا سازی زباله ھای جامد ومایع وحتی گازھای آلاینده در محیط زیست است. فاضلاب ھا ی صنعتی ، نظیر پساب پتروشیمی ها و دکل های نفتی فاضلاب ھایی ھستند که از صنایع مختلف حاصل میشوند و نسبت به نوع صنایع ، ترکیبات شیمیایی مختلفی دارند و وقتی وارد دریاھا وخاک ھا میشوند، باعث آلودگی آنھا و مرگ موجودات زنده در آب ھا و باکتری ھای مفید در خاک می گردند. از مھمترین این ترکیبات میتوان به آرسنیک ، سر ب ، اورانیوم ، کروم ، کادمیو م و جیو ه اشار ه کر د. حفاظت از محیط زیست که نسل امروز و نسلهای آینده باید درآن حیات اجتماعی رو به رشد داشته باشند یک وظیفه عمومی تلقی می گردد و امروزه به علت رشد صنعتی، اکثر کارخانه ها ، نیروگاهها , پالایشگاهها با آب سرو کار دارند و نتیجه آن آلودگی آب است به همین خاطر باید نسبت به سیستم های آبی ،انواع منابع آلوده کننده ،اثرات آلودگی ،روشهای دفع آلودگی و روش های پیشگیری از آلودگی اطلاع کافی داشته باشیم.

فلزات سنگین ،آلودگی،محیط زیست،عناصر کمیاب