مدیریت ادعا و برنامه ریزی پروژه های فاز احداث به روش EPC در صنایع پتروشیمی با استفاده از نظریه بازی(مطالعه موردی واحد پلی اتیلن سنگین و سبک خطی)

با درنظر گرفتن اهمیت پروژه های نفت، گاز و پتروشیمی در ارزآوری و اشتغال زایی در دوران کنونی سیاسی و اقتصادی و نقش آن در برنامه توسعه کشور که اغلب در شرایط محیطی با عدم قطعیت بالا اجرا می شود، به نظر می رسد رفته رفته روش های نوین مدیریت پروژه توجه مدیران دست اندرکار پروژه ها را به خود جلب کرده است. از آنجا که تاخیر در اتمام پروژه ها به ویژه صنایع پتروشیمی (با عنایت به مبالغ سرمایه گذاری کلان) یکی از معضلات مهم و چالش برانگیز بین کارفرمایان و سایر عوامل اجرایی همچون مدیریت طرح ، مشاوران و پیمانکاران است، معمولا به کمک روش های برنامه ریزی و کنترل پروژه و بررسی مداوم برنامه ی زمان بندی مبنا با واقعیت، انحراف از برنامه ی زمان بندی و تاریخ اتمام پروژه مشخص می شود. به دلیل اینکه تکمیل دیر هنگام پروژه، باعث خسارت دیدن کارفرما در مواجهه با تاخیر، خواهد شد، بنابراین بروز تعارض بین منافع و اولویت های کارفرما و پیمانکار اجتناب ناپذیر می باشد. از آنجا که تاکنون برای حل و فصل این نوع منازعات، راه حلی مشخص در قالب یک چهارچوب معین برای هر پروژه به صورت استاندارد ارائه و مشخص نشده است، در این پژوهش با رویکردی کتابخانه ای- میدانی و از طریق گردآوری داده هایی از اسناد و مدارک موجود، برای توصیف رفتار کارفرما و پیمانکار در پروژهای فاز احداث به روش EPC صنایع پتروشیمی راهبردهای ممکن برای کارفرمایان و پیمانکاران به همراه دستاوردهای هر کدام در این بازی ارائه خواهد شد. یکی از روش های جدید برای افزایش مبلغ پیمان در فاز احداث صنایع پالایشگاهی به روش EPC این است که پیمانکار در زمان اعلام قیمت پیشنهادی، مبلغ اعلامی پیمان را پایین اعلام می کند تا در حین انجام پروژه مبلغ قرارداد را با اقامه دعوی بازپس گیرد. اصطلاحا به این عمل فرصت طلبی می گویند. با استفاده از نظریه بازی می توان نشان داد که پس از فرصت طلبی در پیمان، پیمانکار اقدام به طرح دعوی با مبلغی که تابعی از شرایط پروژه است، می نماید. در مقابل، کارفرما نیز که از فرصت طلبی اولیه پیمانکار منتفع شده است، اقدام به چانه زنی و مذاکره با پیمانکار می نماید. در نهایت، مطابق با تعادل نش حاصل شده از این بازی، مساله دعوی طی انجام چانه زنی و توافق طرفین حل شده و کار به دعوی دادگاهی نمی رسد. در نهایت، کارفرمایان،مشاوران و پیمانکاران می بایست با در نظر گرفتن عوامل اصلی به وجود آورنده دعاوی، با بررسی دقیق تر شرایط آغازین پروژه و شفاف سازی قراردادها در جهت کاهش این عوامل و انجام هر چه بهتر پروژه های اجرایی خود اقدام کنند. نتایج حاصل از این پژوهش قابل تعمیم و استفاده در پروژه های مشابه اجرای طراحی، تامین کالا و ساختمان در کشور می باشد و گامی در جهت کاهش زمان و هزینه پروژه با کیفیت دلخواه خواهد بود.

Keywords:

مدیریت پروژه , مدیریت ادعا , برنامه ریزی , بودجه و کنترل پروژه , نظریه بازی , چانه زنی , تعادل نش.