پیمان کرمی - کارشناسی ارشد معماری دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین
محمدصابر ظاهری - کارشناسی معماری دانشگاه پیام نور ایلام

تحولات اقتصادی، فناوری ، فرهنگی و اجتماعی جامعه کنونی ما مقیاس های مختلف زندگی روزمره ما را تحت تاثیر قرار می دهد. در ساختمان های مسکونی، این دگرگونی ها شامل، تغییر در هسته خانواده و فعالیت هایی است که در فضاهای زندگی انجام می شود. انعطاف پذیری مسکن به دنبال برآوردن نیازهای متعدد کاربران با تغییر در فضای زندگی و عملکرد آن ها است. مفهوم انعطاف پذیری به عنوان پیش شرط اساسی ساختمان مسکونی به منظور گسترش طراحی چرخه عمر آن، بر روی استراتژی ها و راه حل های سازنده متمرکز است، که هم قابلیت تبدیل فضا را در واکنش به تغییر کاربری و هم استفاده از مصالح ساختمانی انعطاف پذیر را پیشنهاد می کند. پژوهش حاضر در جستجوی عوامل و معیارهایی است که در طراحی مسکن انعطا ف پذیر باید در نظر گرفته شود تا بتواند برنامه ریزی مدونی جهت طراحی مسکن انعطاف پذیر مطرح کند که با نیازهای متغیر ساکنین آینده منطبق باشد. جهت دستیابی به این هدف با روش تحقیق کمی و کیفی، ابتدا با جمع آوری اطلاعات و تحلیل آن ها سپس با ابزارهای مصاحبه و پرسش نامه، مراحل لازم و اصلی تحقیق انجام شده است. در ابتدا به جهت بررسی گونه های ساختمان های انعطاف پذیر از منابع کتابخانه ای استفاده شده است، سپس با انجام مصاحبه با گروه های معماری و صاحب نظران طراحی معماری به استخراج عوامل موثر در جهت طراحی پرداخته شده است و در ادامه با تنظیم پرسش نامه و دریافت نظرات متخصصین معماری در جهت مهم ترین عوامل در طراحی مسکن انعطاف پذیر اقدام شد. بر پایه نتایج به دست آمده از ارزیابی و تحلیل نظرات، عوامل تاثیرگذار به سه قسمت، طراحی برای سازگاری، تاکتیک سخت و نرم و فناوری دسته بندی می شوند و اصول طراحی نیز به دسته های چهارگانه انعطاف پذیری فضایی در یک سطح ثابت، انعطاف پذیری مکانی، انعطاف پذیری فن آوری مربوط به تکنیک های ساخت وساز، انعطاف پذیری فن آوری مربوط به نگهداری آسان تاسیسات و سیستم های ساختمان تقسیم بندی می شوند. هرکدام از این عوامل به نوبه خود در پاسخگویی به نیازهای متغیر طراحی انعطاف پذیر ایفای نقش خواهند کرد.

مسکن انعطاف پذیر، انعطاف پذیری، معماری، مسکن.