رضا اسداللهی - مرکز تحقیقات تروما، پژوهشکده طب رزمی، دانشگاه بقیه الله ( عج)
مسعود ثقفی نیا - مرکز تحقیقات تروما، پژوهشکده طب رزمی، دانشگاه بقیه الله ( عج)
مصطفی اسداللهی - مرکز تحقیقات تروما، پژوهشکده طب رزمی، دانشگاه بقیه الله ( عج)

پاسخ مناسب به حوادث غیر مترقبه نیازمند طیف وسیعی از مهارتها در متصدیان پاسخ به بلایاست . پزشکان اورژانس و پیراپزشکان گروههایی هستند که عمده اقدامات اولیه پزشکی در بلایا را بر عهده دارند . از این رو نیـاز جـدی و اساسـی بـرای آموزش اصول پزشکی حوادث به آنها وجود دارد . متن : برنامه های آموزشی بایستی بر اساس نیازهای ملی و جهت دستیابی به حداکثر یادگیری طراحی شوند . یکی از روشـهای آموزشی مؤثر روش " گسترش سیستم های آموزشی " یا ISD است . ISD در طول جنگ جهانی دوم زمان یکه لازم بود جمعیت زیادی از مردم با سطوح آموزشی متفاوت امور پیچیده ای را در زمان کوتاه آموزش ببینند، ایجـاد شـد . ایـن روش اولـین روش علمی آموزش است . مدلهای متنوعی از ISD وجود دارد که به نمونه ژنریک آن در اصل مقاله پرداخته شده است . در آن تعیین اهداف آموزش بیانگ ر تعریف یک سری اهداف است که آموزش گیرندگان پس از پایان دوره آموزش بایستی محقـق سـازند . بـه عنوان مثال پزشکان اورژانس بایستی با درمان فوری سندرم » کراش « آشنا باشند، با تعیین این هدف 5 مرحله درمان سـندرم کراش در برنامه آموزش آنها قرار می گیرد و در پایان بایستی ت وسط آنها قابل اجرا باشد . مرحله بعد طراحی استراتژی آموزشـی است که در آن بر اساس اهداف، آنچه بایستی آموزش داده شود تعیین و به زیر مجموعه های مشخص شکسته می شـود . ارائـه مطالب بایستی طی مراحل منطقی که با مفاهیم ساده شروع می شود و به مسائل پیچیـده منتهـی مـی گـردد صـور ت گیـرد . قسمت کلیدی دیگر در این مرحله تدوین چگونگی ارزشیابی اطلاعات و مهارتهایی ست که آموزش داده شده است که بهتـرین زمان برای تعیین آن در حین طراحی استراتژی ست . ارزشیابی سطح کمی و کیفی اطلاعات با امتحانـات تـشریحی و تـستی و ارزشیابی مهارتهای کسب شده با مدلهای شبیه سازی شده ( حیوانی، کامپیوتری ) یا در شرایط کلینیکی واقعی ( بر روی بیمـار ) می تواند صورت گیرد . نکته مهم این است که ارزیابی هم در حین آموزش و هم در پایان آن صورت گیرد . ارزیـابی هـر قـسمت برنامه آموزشی به صورت اختصاصی از تکنیکهای مؤثر است که می تواند بکار رود . تعیین روشـهای آمـوزش بـه مباحـث مـورد آموزش، زمان، بودجه، تعداد دانشجویان و سطح آموزشی آنها بستگی دارد . روشهای مختلفی جهت ارائه مطالب وجـود دارد کـه شامل سخنرانی، مباحثه، سمینار و شبیه سازی ( تمرینات دورمیزی، تمرینات در پست کنترل و تمرینات میدانی ( کارگاه ) مـی باشند . تعیین روش آموزش برای هر مبحث بسیار حائز اهمیت است . برای مثال آموزش مـؤثر رگ گیـری تنهـا بـا سـخنرانی و آموزش تئوری میسر نخواهد بود . بدین ترتیب اهداف آموزشـی، اسـتراتژیهای آمـوزش و روشـهای آن بایـستی در کنـار هـم و هماهنگ طراحی شوند . برای اجرای آموزش در صورت امکان ب ایستی بسته آموزشی طراحی شده برای یـک گـروه بـه صـورت آزمایشی اجرا شود تا اشکالات مشخص گردد، گرچه در خیلی از موارد این کـار امکـان پـذیر نمـی باشـد و بایـستی بـه نتـایج ارزشیابی رجوع کرد . مرحله نهایی، ارزیابی آموزش است که بایستی هم از دانشجویان و هم از مجریان آموزش بـه عمـل آیـد و نتایج حاصل جهت ایجاد تغییرات در برنامه آموزشی استفاده شود . بدین ترتیب مرحله پایانی حلقه بسته ای بـا تعیـین اهـداف آموزش ایجاد می کند . بحث : با توجه به حادثه خیز بودن ایران نیاز جدی به آموزش طب حوادث وجود دارد . از جمله اقداماتی که در ایـن راسـتا مـی تواند صورت گیرد طراحی دوره های فلوشیپ حوادث غیر مترقبه و اضافه نمودن برنامه های آموزشی سـازمان یافتـه در زمینـه مفاهیم پایه طب حوادث به دوره های آموزشی دانشگاهها در رشته های مرتبط است . به نظر می رسد کـه متـصدیان اورژانـس کشور بهترین گروهی هستند که می توانند بر اساس سیستمهای آموزشی معتبر نظیر ISD به طراحی آن اقدام نمایند .

آموزش، ISD ، حوادث