محمود قربانزاده نقاب - استادیار مجتمع آموزش عالی شیروان
محمد زارع مهرجردی - استادیار مجتمع آموزش عالی شیروان
محمد خیرخواه - استادیار مجتمع آموزش عالی شیروان

تنش خشکی مهم ترین عوامل محدود کننده رشد گیاهان در میان تنش های زنده و غیر زنده است. به منظور بررسی تاثیرات حاصل از تنش خشکی برخصوصیات مورفولوژیکی و تغییرات فیزیولوژیکی گیاه مرزه (Satureja hortensis) آزمایشی به صورت طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار در شرایط گلخانه ای اجرا شد . تیمار ها بر حسب مقادیر ظرفیت زراعی اعمال شدند. سه تیمار شامل تیمار شاهد (آبیاری در حد ظرفیت زراعی)، تنش ملایم ۲/۳ ظرفیت زراعی و تنش شدید ۱/۳ ظرفیت زراعی بودند نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تنش آبیاری تاثیر معنی داری بر روی صفات طول ریشه، طول ساقه، حجم ریشه، تعدادشاخه فرعی،وزن خشک ریشه،وزن خشک سا،ه ،وزن خشک برگ، داشت. محتوای آب نسبی برگ RWC با اعمال تنش خشکی کاهش یافت و با طولانی تر شدن مدت زمان تنش خشکی محتوای آب نسبی برگ کاهش بیشتری نشان داد. در مقابل تنش خشکی سبب باعث افزایش نشت الکترولیتی برگ EC شد. نتایج حاصل ازاین پژوهش نشان داد که گیاه مرزه یک گیاه دارای مقاومت کم به خشکی است. همچنین با کاهش میزان آبیاری تمام صفات مورفولوژیکی کاهش معنی داری نشان دادند. تخریب غشا و افزایش نشت الکترولیتی با اعمال تنش بیشتر می گردد و این امر با پاسخ های رشد و محتوای نسبی آب گیاهان انطباق دارد. بین میزان نشت الکترولیتی و محتوای آب نسبی همبستگی منفی و معنی داری وجود دارد. لذا پیشنهاد می گردد که حاظ محتوای نسبی آب همراه با حاظ هرچه بیشتر غشا می تواند به عنوان بخشی از سازوکار مقاومت در برابر خشکی در گیاه مرزه مد نظر باشد. بنابراین به نظر می رسد شاخص های اندازه گیری رشد گیاهچه، نشت الکترولیت و محتوای نسبی آب برای مقایسه مقاومت نسبی ارقام مرزه به خشکی شاخص های خوب و قابل قبولی هستند.

مرزه،تنش خشکی،اندام هوایی،محتوای نسبی آب RWC و نشت الکترولیتی EC