اسما امیری - دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
هادی ابراهیم نژاد - گروه بهداشت مواد غذایی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
لادن منصوری نژند - گروه بهداشت مواد غذایی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
رضا خیراندیش - گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
جلیل آبشناس - گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

شیر مادیان به علت وجود ترکیبات بیواکتیو، کاربرد وسیعی در درمان بسیاری از بیماری ها دارد. هدف از این مطالعه ارزیابی اثر محافظت کنندگی شیر مادیان و نیز محصول تخمیری پیروبیوتیکی حاصل از آن بر زخم معده می باشد. در این راستا، فرآورده تخمیری شیر مادیان با استفاده از باکتری های پروبیوتیک لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و بیفیدوباکتریوم تهیه گردید (استارتر ABT-۱۰ ؛ هانسن، دانمارک). سپس ۲۸ عدد موش صحرایی ماده نژاد ویستار که به طور تصادفی به چهار گروه (هر گروه ۷ موش) تقسیم شدند و توسط ۱/۵ میلیلیتر از شیر مادیان (تیمار ۱)، فرآورده پروبیوتیکی (تیمار ۲)، رانیتیدین mg/kg ۸۲۲ (کنترل مثبت) و نرمال سیلین (کنترل منفی) به مدت ۷ روز متوالی گاواژ شدند. در روز هفتم، پس از ۲۴ ساعت گرسنگی، مجددا تیمارها گاواژ شده و یک ساعت پس ازآن، زخم معده توسط خوراندن اتانول ۹۶% (۱ میلی لیتر در هر ۲۰۰ گرم وزن موش) القا گردید. یک ساعت پس از تجویز اتانول، زخم ها و ضایعات معده، پس از کشتار انسانی موش ها، مورد ارزیابی ماکروسکوپیک قرار گرفتند. مساحت زخم معده هر یک از موش ها mm۲ اندازه گیری و جهت محاسبه امتیاز زخم ها و نیز شاخص زخم و پیشگیری استفاده شدند. آنالیز داده ها توسط one-way ANOVA و تست تعقیبی Duncan و Fisher's exact test و در سطح معنی داری P<۰.۰۵ انجام گرفت. در ارزیابی ماکروسکوپیک مخاط معده شدت ایجاد زخم در گروه های تیمارشده با فرآورده پروبیوتیکی، شیر مادیان و رانیتیدین نسبت به گروه نرمال سیلین به طور معنی داری کمتر بود. همچنین شاخص زخم نیز در گروههای تیمار و کنترل مثبت (رانیتیدین) کمتر از گروه کنترل منفی بود ولی تفاوت معنی داری بین نتایج گروههای فرآورده پروبیوتیکی، شیر مادیان و رانیتیدین وجود نداشت P>۰.۰۵ یافته ها حاکی از این است که محصول تخمیری پروبیوتیکی حاصل از شیر مادیان و نیز شیر آن به ترتیب ضمن دارا بودن شاخص پیشگیری ۹۲/۱۵ و ۸۱/۳۶ درصد، نقش محافظتی موثری بر زخم معده القایی در موش صحرایی دارد

شیرمادیان، پروبیوتیک، زخم معده، موش صحرایی، اتانول مطلق ۹۶%