فائزه سادات حسینی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی منطقه ای، دانشگاه تهران، ایران
شیما شعبانی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی منطقه ای، دانشگاه تهران، ایران

امروزه با افزایش جمعیت و گسترش کالبدی شهرها، سکونتگاه ها به سمت پهنه های آسیب پذیر رشد می یابند. برای جلوگیری از آسیب به منابع طبیعی، زمین های کشاورزی و به طور کلی پهنه های محیط زیستی، ارزیابی توان اکولوژیک منطقه در برنامه ریزی های توسعه شهری حائز اهمیت می باشد. در ارزیابی توان اکولوژیک با استفاده از پارامترهای فیزیکی و بیولوژیکی به تعیین کاربری های بهینه اراضی پرداخته شده و با تولید نقشه در سیستم اطلاعات جغرافیایی جهت جغرافیایی توسعه یک شهر تعیین می شود. شهر اردبیل، واقع در شمال غربی کشور، دارای منابع طبیعی و زمینه ای کشاورزی در اطراف شهر می باشد. با توجه به خصوصیات اقلیمی و محیط زیستی شهرستان اردبیل لازم است تا با ارزیابی توان اکولوژیک و تعیین معیارهای موثر به تعیین مطلوبیت توسعه سکونت گاهی شهر اردبیل پرداخته شود. در این پژوهش پس از بررسی پارامترهای موثر در مطلوبیت توسعه شهری که شامل؛ میانگین بارندگی سالانه، میانگین دمای سالانه، شیب، ارتفاع از سطح دریا، جهت دامنه شیب، آب و هوا، گسل، جنس سنگ ( لیتولوژی) و پوشش گیاهی می باشد، با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی به تولید نقشه های تحلیل مطلوبیت پرداخته شده است. ارزیابی پارامترهای تعیین شده در مدل مخدوم در سه دسته مناسب، نسبتا مناسب و نامناسب که طبقه بندی شده است. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که رشد سکونت گاهی شهرستان اردبیل از سمت جنوب، جنوب شرق و جنوب غرب مناسب بوده و توسعه شهر به سمت شمال نسبتا مناسب می باشد. توسعه به سمت شمال در بلند مدت در راستای آسیب به اراضی کشاورزی و ازبین رفتن منابع طبیعی خواهد بود که نیاز به برنامه ریزی دارد

توسعه شهری، توسعه پایدار، سیستم اطلاعات جغرافیایی، توان اکولوژیک، شهرستان اردبیل