الهام دربندی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
صادق خلیلیان - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
حامد رفیعی - دانشجوی دکتری گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران
سیدابوالقاسم مرتضوی - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

نیل به خودکفایی در زمینه محصولات استراتژیک چون گندم، یکی از موضوعاتی است که همواره توجه سیاستگزاران به بخش کشاورزی را دو چندان کرده، در کشور ما نیز تأثیر انواع سیاستهای مداخلهگرانه دولت، با هدف حمایت از این بخش قابلچشمپوشی نیست، که در مورد محصول گندم میتوان به اعطای یارانه نهادههای تولیدی و اعمال قیمت تضمینی اشاره کرد. با توجه به اهمیت موضوع در پژوهش پیشرو سعی بر آن بوده است که سیاستهای حمایتی و مزیت نسبی تولید محصول گندم آبی به عنوان قوت اصلی مردم ایران مورد مطالعه قرار گیرد. بدین منظور ماتریس تحلیل سیاستی PAM) طی سالهای88-62 به کار گرفته شده است. بر اساس یافتههای تحقیق، ضریب حمایت اسمی نهاده NPCI) بیانگر این است که در تمامی سالهای مورد بررسی دولت به نهادههای تولیدی یارانه داده است، در حالیکه ضریب حمایت اسمی NPC) و ضریب حمایت موثر EPC) به غیر از سالهای 87-82 به ترتیب حاکی از وضع مالیات غیرمستقیم بر درآمد و محصول میباشند. همچنین بر مبنای شاخصهای هزینه منابع داخلی DRC) هزینه به منفعت اجتماعی SCB) و منفعت خالص اجتماعی NSP) به جز سالهای زراعی 1388-83وجود مزیت نسبی اثبات شده است. در مجموع باید گفت گرچه حمایتها درسالهای اخیر در مورد محصول گندم آبی افزایش داشته است، اما در مقابل این سیاست، مزیت نسبی از دست رفته است. بنابراین پیشنهاد میگردد دولت در جهت اصلاح و بهبود سیستم پرداخت یارانهها و اجرای مناسب طرح هدفمندی یارانهها، به نحوی که موجب افزایش کارایی سیستم شود، برنامهریزی نماید

خودکفایی، مزیت نسبی، گندم، ایران