امیر عباس مومنان
فاطمه سربندی زابلی
آرش اعتمادی
فریدون عزیزی

هدف از این مطالعه تعیین الگوی مصرف قلیان و برخی شاخص های مربوط به آن در نوجوانان دانش آموز بخشی از جمعیت شهر نشین شهر تهران بوده است. این مطالعه در یک نمونه تصادفی از نوجوانان دانش آموز مقاطع راهنمایی، دبیرستان و هنرستان منطقه ۱۳ تهران شامل ۴۳۶۱ نفر (۲۲۱۹ پسر و ۲۱۴۲ دختر) طی سال ۸۴- ۱۳۸۳ انجام شد. با تکمیل یک پرسشنامه خود ایفا و بی نام، شاخص های مربوط به شیوع و الگوی مصرف قلیان در بین نوجوانان دانش آموز مورد بررسی قرار گرفت. شیوع کلی تجربه کشیدن قلیان در نوجوانان مورد مطالعه ۹/۵۶ درصد (۳/۵۸-۵/۵۵ =۹۵CI %)، در پسران ۶/۶۰ درصد و در دختران ۱/۵۳ درصد (۰۰۱/۰>P) بود. شیوع کلی مصرف فعلی قلیان در نوجوانان ۷/۲۵ درصد (۰/۲۷-۴/۲۴ =۹۵CI %) برآورد گردید که اختلاف معناداری بین پسران (۷/۳۰ درصد) و دختران (۶/۲۰ درصد) دیده شد (۰۰۱ /۰>P). پنجاه و یک ممیز چهار دهم درصد از تجربه کنندگان و ۵/۵۸ درصد از مصرف کنندگان فعلی، معمولا قلیان را به ترتیب همراه با خانواده و دوستان کشیده بودند. والدین ۸/۷۱ درصد از نوجوانان تجربه کننده، از مصرف قلیان توسط فرزندان خود مطلع بودند. شیوع بی تفاوتی والدین دختران در مورد مصرف قلیان توسط آنان در مقایسه با پسران و شیوع مخالفت والدین پسران در مورد مصرف قلیان توسط آنان در مقایسه با دختران به طور معنی داری بیشتر بود. شیوع قابل توجه مصرف قلیان در نوجوانان تهرانی می تواند آنان را در معرض خطر اعتیاد به مصرف این فرآورده و عوارض آن در آینده قرار دهد. به همین جهت تحقیقات در مورد پیامدهای مصرف قلیان به ویژه توتون های نوع میوه ای و طعم دار، عوامل مرتبط با وابستگی به مصرف قلیان در نوجوانان و پیشگیری از آن در نوجوانان لازم به نظر می رسد.

Waterpipe, Adolescents, Students, Tehran, Iran, قلیان, نوجوانان, دانش آموزان, تهران, ایران