زهرا ابراهیمی - Dept. of Soil Sci., College of Agric., Shahid Bahonar Univ. of Kerman, Kerman, Iran.
مهدی سرچشمه پور - Dept. of Soil Sci., College of Agric., Shahid Bahonar Univ. of Kerman, Kerman, Iran.
مجید حجازی مهریزی - Dept. of Soil Sci., College of Agric., Shahid Bahonar Univ. of Kerman, Kerman, Iran.

کمبود آهن و روی به عنوان یکی از عوامل اصلی کاهش تولید در خاک های آهکی مناطق خشک و نیمه خشک شناخته شده است.از آنجا که اجزای مواد آلی بر قابلیت جذب آهن و روی موثر می باشند، این مطالعه با هدف بررسی اثرات مواد هومیک (اسید هومیک، اسید فولویک، ورمی کمپوست، اسید هومیک+ اسید فولویک و اسید هومیک+ اسید فولویک+ ورمی کمپوست) در حضور و عدم حضور قارچ میکوریز بر برخی خصوصیات رشدی و جذب آهن و روی توسط سویا در شرایط گلخانه صورت گرفت. نتایج نشان داد که تنها اثرهای اصلی مواد هومیک و قارچ میکوریز بر رشد سویا و جذب آهن و روی معنی دار شد. پاسخ گیاه سویا به کاربرد مواد هومیک متفاوت بود. اسید هومیک بیشترین تاثیر را بر ارتفاع شاخسار، وزن تر و خشک شاخسار و ریشه سویا داشت؛ به طوری که کاربرد آن سبب افزایش ۹/۰ برابری ارتفاع بوته، ۳۷/۲ برابری وزن تر شاخسار، ۱۱/۶ برابری وزن خشک شاخسار، ۵۴/۳ برابری وزن تر ریشه و ۵/۵ برابری وزن خشک ریشه سویا در مقایسه با تیمار شاهد شد. تلقیح گیاه با میکوریز نیز توانست خصوصیات رشدی سویا را بهبود بخشد. بجز تیمارهای اسید هومیک و ورمی کمپوست، سایر تیمارهای هومیک سبب افزایش غلظت آهن و روی در شاخسار سویا شد. بیشترین غلظت آهن (۳/۶۵۷ میلی گرم بر کیلوگرم) و روی (۴/۸۷ میلی گرم بر کیلوگرم) در بوته های رشد یافته در تیمار اسید فولویک اندازه گیری شد. تلقیح سویا با میکوریز سبب افزایش ۱۰ درصد آهن و ۶۴ درصد روی در مقایسه با گیاهان شاهد شد. نتایج این تحقیق نشان داد که کاربرد اسید هومیک و میکوریز می تواند از طریق افزایش جذب آهن و روی سبب بهبود خصوصیات رشدی سویا گردد.

Sustainable agriculture, Bio-fertilizers, Nutrients uptake, Chelates., کشاورزی پایدار, کودهای بیولوژیک, جذب عناصر غذایی, کلات ها