پرویز محمدزاده - استادیار گروه اقتصاد دانشگاه تبریز
حسین اکبری - استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان
اکرم اکبری - دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد- دانشگاه تبریز

اجرای هدفمندی یارانه ها گامی اساسی برای تحقق اهداف جهاد اقتصادی است که این اهداف شامل رشد و توسعه اقتصادی واستفاده بهینه از منابع کشور میباشد. هدفمندی یارانه ها (بویژه یارانه انرژی) حرکتی در مسیر تحقق این اهداف میباشد.ارتباط بین رشد و توسعه ی اقتصادی و محیط زیست از مسائل مهم و پیچیده است، به طوری که چگونگی تعامل بخش انرژی، محیط زیست و رشد اقتصادی، از محورهای اصلی توسعهی پایدار هر کشوری محسوب میشود. طی دهههای اخیر، انرژی درکنار سایر عوامل تولید نقش تعیین کنندهای در رشد اقتصادی کشورها داشته است. همچنین رشد روز افزون جمعیت، وابستگی به انرژی و به تبع آن رشد مصرف انرژی به ویژه انرژیهای فسیلی موجب افزایش مشکلات زیست محیطی شده است که یکی از مهمترین آلودگیهای بخش انرژی، آلودگی هوا در اثر انتشار گازهای آلاینده ی ناشی از احتراق سوختهای فسیلیاست. اکسیدهای نیتروژن، مونوکسید کربن، ذرات معلق هیدروکربنها و دی اکسیدکربن از جمله گازهای آلاینده و گلخانهای هستند. این گازهای آلاینده باعث بروز مخاطرات بهداشتی و سلامتی برای انسان و سایر موجودات میشوند. در صورتی که گازهای گلخانهای مانند دی اکسیدکربن سبب بروز پدیدهی تغییر آب و هوا و گرمایش جهانی میشوند. اجرای طرح هدفمندکردن یارانهها در کشور ما گام موثری در مدیریت مصرف انرژی و کاهش آلودگی های ناشی از آن بوده است. در این مطالعه با استفاده از روش های اقتصادسنجی مقطعی، تاثیر مصرف حامل های مختلف انرژی (شامل بنزین، گاز طبیعی وبرق) توسط خانوارها بر آلودگی هواCO2 مورد بررسی قرار گرفته و نحوه تاثیرگذاری آنها بر آلودگی هوا بررسی شده است. برای این منظور از داده های پرسشنامه ای مربوط به هزینه و درآمد خانوارها برای سال 1378 تا 1387 بهصورت سیستمی و با استفاده از رگرسیون بهظاهر نامرتبط SUR) استفاده شده است. این داده های سالانه توسط مرکز آمار ایران از خانوارهای مختلف شهری و روستایی نمونه گیری می شود. پس از تخمین مدل، با استفاده از سناریوهای مختلف، تاثیر هدفمندی یارانه ها بر مصرف حامل های مختلف انرژی و به تبع آن بر آلودگی هوا مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد جهت جبران کاهش رفاه ناشی از اثرات صرفا مستقیم افزایش 5 برابری قیمت حامل های انرژی، دولت بایستی مبلغ 202237 ریال ماهانه به ازای هر فرد پرداخت کند تا سطح مطلوبیت اولیه افراد ثابت بماند. همچنین با اتخاذ سیاست مناسب می توان موجب کاهش مصرف حامل های مختلف انرژی و کاهش آلودگی هوا شد

جهاد اقتصادی- مصرف انرژی- هدفمندی یارانه- انتشار دی اکسیدکربن