فاطمه مقصودی - پژوهشگر صداوسیمای مرکز البرز
محمدرضا تقوی پور - پژوهشگر صداوسیمای مرکز البرز

همدلی اجتماعی، عنصری اساسی و زیربنایی برای تمام جوامع است و تقویت آن، مزایای بیشماری از جمله افزایش تاب آوری اجتماعی را در پی دارد. علاوه بر این، در منابع دینی و کتب روایی نیز تاکید فراوانی بر همدلی اجتماعی شده است. موضوعی که به نظر می رسد نیاز به تقویت از سوی رسانه ها را دارد. بنابراین هدف اصلی این پژوهش، تقویت همدلی اجتماعی از طریق ارائه راهبردهای رسانه ای با استفاده از منابع دینی است. بدین منظور، پژوهش در دو مرحله اجرا شده است. در مرحله نخست با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و نمونه گیری هدفمند، کتب دینی معرفی شده از سوی متخصصان دینی (شامل تفسیر المیزان، تفسیر نهج البلاغه، تفسیر صحیفه سجادیه و میزان الحکمه) تحلیل و راهبردهای دین برای افزایش همدلی اجتماعی استخراج شد. نتیجه این مرحله از پژوهش، ۱۷۶ کد منحصر به فرد بود که در ۷ مقوله دسته بندی شد. در مرحله بعد با توجه به راهکارهای مذکور، سوالات مصاحبه با کارشناسان سه حوزه رسانه و ارتباطات، دین و جامعه شناسی طراحی شد و با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته، راهبردهای رسانه ای افزایش همدلی اجتماعی عرضه شد. کارشناسان پژوهش با استفاده از نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. مهم ترین راهبردهای رسانه ای حاصل از پژوهش عبارت بودند از: تاکید بر استفاده آگاهانه از فرایند مقایسه اجتماعی با اجتناب از پیامدهای منفی آن؛ برنامه سازی با بهره گیری از آداب اقوام ایرانی که در درون خود دارای عنصر همدلی هستند؛ پرداختن به مقوله همبستگی در رسانه به شکل زیرساختی، مردمی و خانوادگی؛ بهره گیری از پژوهش های متعدد انجام گرفته در مراکز تحقیقاتی مرتبط با رسانه ملی و سیاست گذاری کلان صداوسیما برای ارتقاء جایگاه پژوهش در برنامه سازی؛ استفاده از فضای مجازی به منظور تحقق رسانه تعاملی با مخاطبان؛ بهره گیری از فعالان حوزه فضای مجازی به منظور نشر و توزیع منابع دینی مرتبط با همدلی در فضای مجازی.

رسانه، همدلی اجتماعی، منابع دینی