حسن فایضی - مدرس دانشگاه ، کارشناس ارشد دفتر تقسیمان کشوری

از مهمترین و ضروری ترین بخش سازمان اداری کشور، نظام سازماندهی سیاسی کشور می باشد که در قالبتقسیمات کشوری به منصه ظهور می رسد. این اصطلاح به معنی ناحیه بندی مناطق جغرافیایی یا به عبارتدیگر شناسایی مناطق و نواحی همگن طبیعی ، اجتماعی ، فرهنگی واقتصادی و سازماندهی آنها در قالبواحدهای سیاسی جهت اعمال حاکمیت سیاسی و امنیتی می باشد و بدین ترتیب واحدهای سیاسی –اداریعلاوه بر کارکردها ی اقتصادی ، اجتماعی و اداری ، دارای کارکرد های سیاسی نیز می باشند .که این مهم براساس شرایط و اقتضائات باز تعریف می گردد .نظام سیاسی و قالب آن ،نظام اداری، فضای جغرافیایی ، پیوند های عاطفی و سیاسی میان مردم و مکان،شبکه مناسبات اجتماعی و جمعیت و پراکنش جغرافیایی آن از شاخص های تاثیر گذار در فرایند تقسیماتکشوری به شمار می آید .در ایران در اعصار گذشته به دلیل ساختار سیاسی حکومت همواره نحوه دریافتمالیات ، دفاع از مرز های در مقابل حملات احتمالی قدرت های اجنبی ، مسائل قومی ،فرهنگی و نظامی بهمنظور کنترل بیشتر دولت از طریق نمایندگان عالی دولت در بخش ها ، شهرستان ها و استانها بر رفتار خوانینو ایالات مختلف کشور بر نحوه آرایش سیاسی موثر بوده اند . اما امروزه این مهم به دلیل عوامل سیاسی وجایگاه مردم و نهاد شورا در قانون اساسی ، دیگر از کارکرد کمتری برخوردار است و می طلبد با بررسی وتعمق بیشتر نظام تقسیماتی باز تعریف گردد .بر این اساس پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این سوالاست که چه تعریفی از سطح تقسیمات کشوری باید صورت گیرد تا این نظام سیاسی تقسیمات کشوری جایگاهخود را در یابد .روش تحقیق این پژوهش تحلیلی – توصیفی بوده که با استفاده از منابع کتابخانه ای و بررسیاسناد و مدارک صورت گرفته است.

سازماندهی سیاسی فضا ، ناحیه بندی ، مقایسه تطبیقی،سطوح تقسیماتی ،الگو برداری