تحلیل آسیب های فرهنگی-اجتماعی زنان در بافت های حاشیه ای با تاکید بر ابعاد کالبدی فضا(مطالعه موردی: روستای ملکش در شهرستان بجنورد)

حاشیه نشینی یک پدیده ناگوار اجتماعی و نمود بارز فقر شهری و بی سامانی اجتماعی است، به نحوی که امروزه به عنوان مهم ترین کانون های بروز ناهنجاری و مسائل اجتماعی شناخته می شوند (فقیهی و همکاران، ۶۳:۱۳۹۶). در واقع، حاشیه نشینی شیوه ای از اسکان غیررسمی در شهر است که فرد به دلیل مهاجرت و فقر، مجبور می شود در نقطه ای دور از امکانات شهری زندگی کنند، این مناطق مسکونی غیرمتعارف و متداول شهری، با اسامی گوناگونی ذکر می شوند که حاشیه نشینی، زاغه نشینی، آلونک نشینی، کوخ نشینی، کپرنشینی، از جمله آنها می باشد و جملگی مترادف یکدیگر هستند (نصیری،۱۸۹:۱۳۸۲). پرسش از رابطه فقر و آسیب، سوالی باسابقه است که تقریبا همگان به رابطه مثبت این دو نظر داده اند. به دفعات تکرار شده که عامل اصلی موثر بر آسیب های اجتماعی، فقر و به بیان تفصیلی تر نداشتن شغل، سرمایه و درآمد اقتصادی است، یعنی پذیرفته ایم که در هر جامعه، قشری که در فقر زندگی می کنند بیشتر از دیگران در معرض آسیب های اجتماعی قرار دارند. برای مثال محلات حاشیه نشین و فقیرنشین را اجتماعات آسیب خیز می خوانیم. معمولا این محلات علاوه بر این که با فقر مالی خانواده ها تعریف می شوند، به لحاظ فرهنگی و مدنی نیز ویژگی ها و معضلاتی دارند که باعث عدم پذیرش آنان در جامعه بزرگ تر و تثبیت رفتارشان در فرهنگ غالب است.(عنبری و بقایی،۱۳۹۳)در واقع حاشیه نشینی مقدمه ای بر آسیب های فرهنگی - اجتماعی است. نابسامانی های اقتصادی - اجتماعی از قبیل فقر، تورم، گرانی، بیکاری، فقدان امنیت مالی و حقوقی و دیگر عواملی که باعث محرومیت می شوند، زمینه مساعدی را برای انواع مختلف آسیب های فرهنگی - اجتماعی چون: خودکشی، سرقت، اعتیاد، روسپیگری، تکدیگری، خشونت خانگی، استرس و. . . فراهم می آورد (اجاق زاده و امیدی،۶۲:۱۳۹۲)

Keywords:

حاشیه نشینی , آسیب های فرهنگی - اجتماعی - اقتصادی , فقر