عزیز شهرکی
مرجان مردانی
مریم عرب
زهره فیروزکوهی

چکیده مقدمه: یکی از شاخص های مهم توسعه و سلامت در کشورها میزان مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال می باشد. در سال های اخیر میزان مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال کشورمان کاهش یافته است اما همچنان نسبت به کشورهای در حال توسعه بالاتر می باشد. با توجه به حس فوریت جدی با منابع بسیج شده در جهت پیشرفت کاهش میزان مرگ و میر کودکان تا سال ۲۰۱۵ بر آن شدیم تا عوامل موثر بر مرگ و میر کودکان ۵۹-۱ ماهه سال ۱۳۸۶ شهرستان زابل را مورد تحقیق قرار دهیم. روش: این پژوهش یک مطالعه توصیفی - تحلیلی و گذشته نگر بود که در سال ۱۳۸۶ انجام گرفت. این تحقیق بر روی ۹۳ کودک ۱ تا ۵۹ ماهه به روش سرشماری انجام شده است. ابزار مورد استفاده در این تحقیق چک لیست های مرگ و میر کودکان وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بود که اطلاعات توسط کارشناسان آموزش دیده مرکز مرگ و میر کودکان شهرستان زابل جمع آوری می شد و پس از استخراج داده ها و تبدیل به ارقام آماری توسط نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد تعداد مرگ و میر کودکان ۵۹-۱ ماهه ۹۳ نفر بوده است. بیشترین مرگ و میرها در سنین ۱۲-۱ ماه (۶۸%) بوده است و از این تعداد ۳۷% دختر و ۶۳% پسر بوده اند. بیشترین علت فوت در نتیجه حوادث و سوانح (۲۷%)، مرگ ناشی از بیماری های تنفسی (۳/۱۸%) و بیماری های دستگاه گوارش (۲/۱۵%) بود. بیشترین علل عدم بهبود کودک نیز به علت حساس نبودن والدین به علایم خطر بیماری ها و تاخیر در مراجعه به مراکز درمانی (۷۶%) و سپس اصرار والدین به ترخیص کودک قبل از بهبودی کامل به دلیل مشکلات اقتصادی (۱۲%) بوده است. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش میزان مرگ میر در این شهرستان از میزان کشوری بالاتر است و یکی از دلایل آن میزان بالای حوادث و سوانح در کودکان این شهرستان است. اقداماتی جهت کاهش میزان حوادث و سوانح، بالا بردن آگاهی والدین به علایم و نشانه های بیماری ها به خصوص بیماری های دستگاه تنفسی و گوارشی و همچنین انجام اقداماتی موثر و کار آمد در جهت مراقبت از نوزدان تازه متولد شده و مادرانشان، تغذیه نوزادان و کودکان، واکسیناسیون، مدیریت در کنترل و درمان بیماری هایی همچون اسهال و پنومونی می تواند در کاهش این میزان موثر باشد.

Key words: Mortality rate, Infant, کلید واژه ها: کودکان، مرگ و میر، بیماری