رستم صابری فر - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور مرکز فردوس

تا کمتر از دو دهه پیش، تولید، جمع آوری و دفن زباله در شهرها، یکی از چالشهای اصلی زندگی شهری به حساب می آمد . اکنون پیشرفتهای اخیر در ارتباط با جمعآوری و دفع زباله در شهرها به مرحله رسیدهاست که زباله و زایدات شهری از مقوله ای تهدیدآمیز و بحرانی فراتر رفته و زمینههای بهرهمندی اقتصادی آن فراهم شدهاست. اما بهرهگیری از قابلیتهای موجود در آن، نیازمند تفکیک زباله از مبداء میباشد. به همین منظور، این مطالعه قصد دارد عوامل و مولفههایی که باعث میشود تولیدکنندگان زباله این مواد را تفکیکنموده و به مامورین جمعآوریکننده تحویلنمایند، مورد بررسی و تحقیق قراردهد. به این منظور، 100 نفر( 70 نفر زن و 30 نفر مرد) از خانوارهای شهری ساکن در منطقه 9 شهرداری مشهد از طریق نمونهگیری تصادفی ساده مورد بررسی قرارگرفتند و در دو گروه تفکیککننده و غیره- تفکیک کننده، طبقهبندیشده و در نهایت مورد مقایسه قرارگرفتند. برای گردآوی اطلاعات از تکمیل پرسشنامه و مطالعات میدانی بهره - برداری شدهاست. دادههای گردآوریشده با استفاده از روشهای آمار توصیفی و استنباطی و به کمک نرمافزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند و ( 0/05 > P ) به عنوان سطح معنی داری به کار گرفته شد .یافتهها نشان میدهد که ادای وظیفه، مسئولیتپذیری و توجه به توصیه وعاظ و ترغیب و تشو یق به دلیل ارائه تبلیغات مناسب و اعتقادات مذهبی بالاترین تاثیر را در تفکیک و تحویل زباله دارا میباشند. برای زنان، دوری از نافرمانی خدا، بهره مندی از ث واب اخروی ، کمک به اقتصاد خانواده و تحسین فردی و نظافت محیط علت اصلی این عمل عنوان شدهاست و مهمترین دلیل در مردان مسئولیت - پذیری، کمک به اقتصاد شهر، حس نوع دوستی و ادای وظیفه بودهاست. در گروه تحویل دهندگان، ارتباطات اجتماعی، مشارکت در امور محله و شرایط جغرافیایی و محلهای به طور معنی داری بیشتر از گروه بیتفاوت به مسئله تفکیک و تحویل زباله بوده است . علاوه بر آن گروه تحویلدهنده زباله از انسجام اجتماعی و همگرایی اجتماعی بیشتری برخوردار بودهاند. در زمینه سطح سواد بین دو گروه اختلاف معنیداری مشاهدهنشدهاست. در مجموع افراد میانسال و به خصوص زنان بویژه زنان خانهدار بیش از سایرین خود را موظف می دانند تا زبالهها را تفکیک نموده و در نهایت آنها را به مامورین مربوطه تحویل نمایند.

تفکیک از مبداء، پسماند، بازیافت، مشهد