تعیین نظام بهره برداری مطلوب برای پایداری کشاورزی در استان کهگیلویه و بویراحمد

نظام های بهره برداری در بخش کشاورزی ایران از دیرباز، نقش مهمی را در ترکیب و تخصیص منابع انسانی، فیزیکی و محیطی ایفا کرده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی نظام بهره برداری مطلوب در بخش کشاورزی استان کهگیلویه و بویراحمد با توجه به معیارهای اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی می باشد. برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز از تکنیک دلفی و تکمیل پرسشنامه از طریق برگزاری جلسات توجیهی با مشارکت و هم اندیشی ۳۴ نفر از خبرگان استان (شامل کارشناسان نظام بهره برداری، سازمان تعاون روستایی، مدیران تعاونی ها و اتحادیه های تولیدی و کشاورزان منتخب) استفاده گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) بهره گرفته شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بر اساس مجموع سه معیار اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی و ۱۸ زیر معیار مورد مطالعه، از بین نظام های بهره برداری، نظام بهره برداری «تعاونی مشاع» به عنوان پر اهمیت ترین گزینه، با وزن نسبی ۰/۲۹۳ حائز رتبه اول بود. نظام بهره برداری «کشت و صنعت» به عنوان کم اهمیت ترین گزینه با وزن نسبی ۰/۱۴۳ حائز رتبه پنجم بود. افزون بر این، نظام های بهره برداری «سهامی زراعی»، «دهقانی» و «تعاونی تولید» به ترتیب در رتبه های دوم، سوم و چهارم اهمیت قرار داشتند؛ بنابراین با رویکرد توسعه تعاونی های مشاع با اولویت اول و تاسیس شرکت های سهامی زراعی با اولویت دوم، می توان ضمن مشارکت بیشتر روستاییان در امر تولید محصولات و توسعه پایدار کشاورزی و نیز به کارگیری مکانیزاسیون و روش های نوین کشاورزی، از خرد شدن بیشتر زمین های کشاورزی در شرایط فعلی جلوگیری نمود.

Keywords:

تحلیل سلسله مراتبی (AHP) , تعاونی مشاع , تعاونی تولید , نظام های بهره برداری کشاورزی