حسن مشتاقیان ابرقوئی - دانش آموخته ی دکتری سنجش و اندازهگیری دانشگاه علامه طباطبایی
محمدرضا فلسفی نژاد - دانشیار گروه سنجش و اندازه گیری، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی
علی دلاور - استاد ممتاز گروه سنجش و اندازه گیری، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی
نورعلی فرخی - دانشیار گروه سنجش و اندازه گیری، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی

DIF در سوالهای چندگزینه ای، ممکن است تحت تاثیرکنش افتراقی گزینه های انحرافی (DDF) قرار گیرد. تعیین گزینه های انحرافی بهعنوان منابع DIF نقش مهمی در بررسی ناعادلانه بودن سوال و آزمون ایفا میکند. هدف این پژوهش تحلیل DDF بهمنظور تعیین منابع احتمالی DIF در سوالهای آزمون سراسری ورودی دانشگاه بود. به دنبال یک روش تحلیلی -توصیفی، داده های حاصل از اجرای ۵۰ سوال فرم D آزمون زیستشناسی سال ۱۳۹۷ با نمونه ای به حجم ۲۰۰۰ نفر که به صورت تصادفی استخراج شده بود با استفاده از مدل لوجیت آشیانهای دو پارامتری و رویکرد نسبت بخت مبتنی بر مدل پاسخ اسمی مورد تحلیل قرار گرفت. با کاربرد روش پالایش از سرگیرانه، ۲۸ سوال بهعنوان سوالهای لنگر شناسایی شد و ۲۲ سوال باقی مانده از حیث کنش افتراقی در متغیر جنسیت موردمطالعه قرار گرفت. بر اساس یافته ها، بهطور متوسط نیمی از سوالهای موردمطالعه میزانی از DIF (جزئی تا متوسط) و ۲۵ درصد آنها میزانی از کنش افتراقی در گزینه های انحرافی ( با اندازه های جزئی تا بزرگ ) را به نمایش گذاشت. همچنین یک سوال توسط هردو رویکرد به طور همزمان هردوی DDF / DIF را نشان داد. بررسی الگوی پاسخهای انحرافی نشان داد که علت اثر DIF در برخی سوالها ممکن است ناشی از وجود عامل سوگیری در گزینه پاسخ و یا تنه سوال و در برخی دیگر ناشی از کارکردافتراقی گزینه های انحرافی باشد. بر اساس یافته ها، رویکرد لوجیت آشیانه ای با توجه به آنکه مبتنی بر مفهوم سازی چارچوب تقسیم بر گزینه های انحرافی است، امکان ارزیابی عملکرد گزینه های انحرافی را مستقل ازDIF فراهم میسازد و میتواند جهت مطالعه منابع سوگیری در تحلیلهای جامع DDF / DIF مورداستفاده قرار گیرد.

کنش افتراقی سوال «(DIF)، »کنش افتراقی گزینه های انحرافی «(DDF)، »لوجیت آشیانه ای دو پارامتری«، » رویکرد نسبت بخت