سیما سبز علیپور - دانشجوی دکتری محیط زیست ، واحد علوم و تحقیقات اهواز
نعمت اله جعفرزاده - دکترای مهندسی بهداشت محیط، دانشگاه جندی شاپور اهواز
مسعود منوری - دکترای علوم محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات تهران

مجتمع پتروشیمی بندر امام ، بزرگترین پتروشیمی ایران در سواحل خلیج فارس در شهرستان ماهشهر و استان خوزستان بوده که در توسعه صنعتی کشور نقش بسزایی دارد. با توجه به حجم وسیعی از تولیدات که این مجتمع دارد ، حجم وسیعی از پسماندها و مواد زائد تولید میکند.در نتیجه چنین شرایطی ایجاب میکند که مدیریتی اصولی و صحیح بر روند تولید مواد زائد صنعتی در این مجتمع اعمال گردد . در این پژوهش به شناسایی و طبقه بندی مواد زائد صنعتی در واحد های الفین و تفکیک مایعات گازی به عنوان دو واحد مهم در مجتمع پتروشیمی بندر امام پرداخته شده است. شناخت وضعیت مواد زائد صنعتی و منابع تولید مواد زائد از طریق بازدید های میدانی ، مطالعه شرح فرایند ، بررسی اسناد و مدارک موجود و مصاحبه با کارشناسان مسئول و مطلع در هر یک از واحد های مورد مطالعه صورت پذیرفت . پس از شناسایی مواد زائد و تعیین کمیت آنها مواد زائد خطرناک بر اساس روش پیشنهادی سازمان ملل (یونپ) طبقه بندی گردیدند . نتایج پژوهش حاکی از آن است که درهر دو واحد سالانه جمعاً 1252760 کیلوگرم مواد زائد صنعتی تولید می گردد. بررسی ها بیانگر آن بوده که در واحد الفین 10 مورد ماده زائد صنعتی شناسایی گردیده و 7 مورد آنها خطرناک تشخیص داده شدند ، که 98/67% از کل زائدات را به خود اختصاص داده است. مواد زائد خطرناک در این واحد شامل انواع کاتالیست ها ، کک ، آزبست ، بشکه های مستعمل روغن و مواد شیمیایی ، لجن پلیمری ، لجن CPI و انواع روغن های مازاد و سوخته بوده است .در واحد تفکیک مایعات گازی 7 مورد ماده زائد صنعتی شناسایی گردید و 3 مورد آنها خطرناک تشخیص داده شدند ، که 17 % از کل زائدات را به خود اختصاص داده ا ند . مواد زائد خطرناک در این واحد نیز شامل کربن فعال مستعمل ، لجن و مواد ویسکوز Sewer و روغن های مصرفی می باشد.

مواد زائدخطرناک ، طبقه بندی مواد زائد ، یونپ ، مجتمع پتروشیمی