هادی طاهری راد - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته ژنتیک و به نژادی گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
سعید نواب پور - دانشیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
ابوالفضل مازندرانی - دانشجوی دکتری رشته ژنتیک و به نژادی گیاهی دانشگاه علوم کش اورزی و منابع طبیعی گرگان

تنش های محیطی از عوامل اصلی کاهش دهنده رشد و نمو و عملکرد گیاهان زراعی به شمار آمده و همواره امنیت غذایی انسان ها را تهدید می کنند. این مطالعه به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر خصوصیات رشد، تغییرات آنزیمی و میزان بیان برخی ژن های دخیل در پاسخ به تنش خشکی در ارقام آبی گندم صورت گرفت. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی تیمار خشکی شامل ۳/ ۰ – بار ( ظرفیت زراعی به عنوان تیمار شاهد) ، ۲- بار و ۴- بار، در شرایط مزرعه با کمک تانسیومتر که بطور مستمر از ابتدای کشت تا پایان فصل مستقر بود، اعمال گردید و فاکتور فرعی شامل ارقام گندم کلاته، بهاران، مروارید و احسان بود. نمونه برداری برگ جهت ارزیابی بیان ژن ها و صفات بیوشیمیایی در زمان خمیری سخت مرحله ۸۷ مقیاس زادوکس صورت گرفت و خصوصیات رشدی شامل ارتفاع بوته و عملکرد دانه نمونه برداری در زمان برداشت اندازه گیری شد. بطور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد کاربرد تنش تمامی صفات مورفولوژیک را تحت تاثیر قرار داده و موجب کاهش عملکرد و ارتفاع بوته گردید و رقم کلاته در شرایط تنش شدید بالاترین عملکرد را داشت که اختلاف آن با رقم مروارید معنی دار نشد. با وقوع تنش مقدار کلروفیل a و b نیز همانند صفات مورفولوژیک تحت تاثیر تنش در هر چهار ژنوتیپ کاهش یافت. با توجه به نتایج، فعالیت آنزیم DHAR و MDHAR تحت تاثیر تنش خشکی نسبت به تیمار شاهد افزایش نشان داد

گندم، تنش خشکی، بیان ژن، فعالیت آنزیمی