سحر اقبالیان - دانشجوی دکترای آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی و مدیریت آب، دانشگاه تربیت مدرس
حامد کتابچی - استادیار گروه مهندسی و مدیریت آب، دانشگاه تربیت مدرس

قبل از سال ۱۳۸۴ ، بهره برداری بی رویه از آبخوان دشت عباس باعث شده بود که این دشت از سال ۱۳۵۶ به عنوان دشت ممنوعه اعلام گردد و از آن تاریخ نیز افت تراز آب زیرزمینی ادامه داشته به طوری که میانگین آن حدود ۰/۲۷ متر در سال بوده است. انتقال آب از دریاچه سد کرخه به مناطق جنوبی دشت عباس از بهمن ماه ۸۴ آغاز گردیده است. به دلیل بیشتر بودن میزان آبدهی نسبت به میزان برنامه ریزی شده از سد، آب برگشتی حاصل از آن و همچنین بلااستفاده شدن چاه های منطقه به دلیل مازاد آب دریافتی توسط کشاورزان، سطح آب زیرزمینی بالا آمده، به طوری که تا سال ۹۷ در برخی مناطق میزان خیز آب زیرزمینی به بیش از ۱۵ متر نیز می رسد. به منظور انجام این پژوهش تعداد ۲۷ حلقه چاه مشاهده ای در طی دو دوره قبل از انتقال آب ۱۳۷۴-۷۵ و ۱۳۸۳-۸۴ و بعد از انتقال آب ۱۳۹۶-۹۷ و ۸۴-۱۳۸۳ مورد بررسی قرار گرفت. نقشه های هم پهنه افت، خطوط همتراز افت و هنچنین درصد مساحت مربوط به هر طبقه بندی افت یا خیز در محیط ArcGIS ترسیم و محاسبه شدند. هنچنین هیدروگراف متوسط آبخوان برای ۳۳ سال آماری نیز تهیه گردید. نتایج نشان داد علیرغم افت سطح آبخوان قبل از انتقال آب از سد کرخه، بعد از انتقال، سطح آب زیرزمینی روند صعودیداشته تا جایی که برخی نقاط با مشکل زهدار شدن مواجه شده اند که این امر در هیدروگراف آبخوان نیز قابل مشاهده است. درصد مساحتی از دشت که قبل از پروژه انتقال آب میزان افت ۲- تا ۴- داشته است بیشترین درصد یعنی ۴۶/۶ درصد را داشته است، در حالیکه درصد مساحتی از دشت که بعد از پروژه انتقال آب بیشترین خیز را داشته است، مربوط به خیز ۱۵-۱۰ متری بوده که برابر با ۴۹/۹۷ درصد می باشد

هیدروگراف آبخوان، خیز سطح آب زیرزمینی، خطوط همپهنه افت، خطوط همتراز افت، شبکه بندی تیسن