طاهره فاضلی اسکوئی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و صنایع غذایی گرایش کنترل کیفی و بهداشتی، دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز،ایران
مهناز طبیبی آذر - دانشیار گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، ایران
بهاره پورآقا - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و صنایع غذایی گرایش کنترل کیفی و بهداشتی، دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز،ایران
بهزاد معصومی - دانشجوی دکتری ارشد علوم و صنایع غذایی گرایش کنترل کیفی و بهداشتی، دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز،ایران

امروزه حجم وسیع و روزافزون ضایعات کشاورزی و مواد غذایی به یک نگرانی بزرگ در سراسر جهان تبدیل شده است. از طرفیتولید مواد غذایی با منشا گیاهی و حیوانی در گرم شدن کره زمین و تغییرات آب و هوایی نقش عمده ای را ایفا می کند.فعالیت های کشاورزی و تولید غذا، حمل و نقل مواد غذایی و ذخیره مواد زائد در محل های دفن زباله، موجب تولید ۳۷درصد ازگازهای گلخانه ای می شود که خود منجر به تغییرات آب و هوایی می گردد. تولید غذاهای پایدار مبتنی بر کمترین آسیب رسانیبه محیط زیست و استفاده حداکثری از منابع غذایی و مدیریت محصولات جانبی و ضایعات در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفتهاست. منظور از سیستم غذایی پایدار ایجاد یک سیستم جامع برای مدیریت تولید و مصرف مواد غذایی است که ضمن تضمینامنیت غذایی و تغذیه، حیات کره زمین و آینده بشر به خطر نیفتد. این بدان معنی است که: در کل سودآور است (پایداریاقتصادی) و مزایای گسترده ای برای جامعه دارد (پایداری اجتماعی)و نیز تاثیر مثبت یا خنثی بر محیط طبیعی(پایداری محیطی)دارد. حجم وسیعی از محصولات جانبی غلات در دنیا تولید می شوند که این محصولات زائد را می توان با تکنیک های مختلفارزش گذاری کرد که منجر به مزایای اقتصادی و زیست محیطی می شوند. بنابراین، استراتژی هایی برای فراوری و تبدیل آنها بهمحصولات با ارزش افزوده مورد نیاز است تا امکان استفاده بهینه از مواد اولیه و کاهش بار زیست محیطی فراهم شود. در این مقالهمروری، ضمن معرفی فرآورده های جانبی غلات، ترکیبات زیست فعال موجود در آنها و خواص عملکردی شان، فرصت هایاستفاده مجدد از این محصولات جانبی بررسی می شود. کاربردهای مختلف ترکیبات با ارزش افزوده بازیابی شده در صنایع مختلفاز جمله بیوتکنولوژی و محصولات نانوایی مورد بحث قرار می گیرد.

پسماند های مواد غذایی، غذاهای پایدار، فناوری های ارزش گذاری، غلات