حسین اسفندیاری - مربی گروه علمی مطالعات اسلامی، جامعه المصطفی، قم، ایران.

حیث التفاتی یکی از ویژگی های اصلی حالات ذهنی است که بر اساس آن حالات ذهنی درباره چیزی هستند. از این رو، یکی از مسائل فلسفه ذهن تبیین این ویژگی است. موضوع این مقاله بررسی دو جنبه مرتبط این مسئله، یعنی امکان حیث التفاتی و چگونگی تعین محتوای ذهنی، است. در جنبه اول امکان حیث التفاتی را بر اساس آموزه فیزیکالیسم تبیین می کنیم و سپس از کیفیت تعین محتوای ذهنی سخن می گوییم، که ویژگی معناشناختی حیث التفاتی است. بر اساس نظریه های علی، محتوا و نحوه ارجاعش به خارج از فکر و مغز به وسیله علت یا اوضاع و احوال علی پدیدآورنده اش متعین می شود. بنابراین، بازنمودهای ذهنی، یعنی افکار ما، بر حسب ارتباط علی میان بازنمود و قسمتی از جهان که آن را بازمی نمایاند، معنا دارند و به کمک آن می توان تبیینی طبیعی و فیزیکی از حیث التفاتی و محتوا به دست داد. ما در این مقاله پس از بیان مبانی این نظریه، یعنی واقع گرایی در حیث التفاتی و طبیعت گرایی، دو تقریر اصلی نظریات علی، یعنی وابستگی نامتقارن فودور و معناشناسی دال درتسکی، را مطرح، و سپس ارزیابی می کنیم. مهم ترین اشکال نظریات علی در هر دو تقریرش، ناتوانی در تبیین محتوا و معنای مفاهیم منطقی و فلسفی و نیز مفاهیم عدمی، خطای قاعده مند و باورهای آینده است. تقریر فودور در تحویل اطلاعات مبهم است و تقریر درتسکی از این همان انگاری دانش و باورهای ما با اوضاع و احوال علی به وجود آورنده آنها با مشکل مواجه است و از این رو هر دو، ناتمام اند.

حیث التفاتی, محتوا, نظریات علی محتوا, فودور, درتسکی, طبیعی سازی