زهرا مروتی - دانشجوی دکتری گروه ژنتیک و بهنژادی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
عزت الله فرشادفر - استاد گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

خشکسالی یکی از عوامل مهم محیطی است که تولید گندم را در سراسر جهان تهدید میکند. تحقیق حاضر با هدف تعیینتنوع ژنتیکی و برآورد پارامترهای ژنتیکی خصوصیات زراعی مرتبط با تحمل به خشکی در ژنوتیپ های گندم نان در شرایط کشتدیم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی کرمانشاهانجام شد. نتایج تجزیه و تحلیل واریانس (ANOVA) نشان داد که اختلاف معنیداری بین ژنوتیپ های مورد ارزیابی از نظر صفاتعملکرد دانه (YS)، شاخص برداشت (HI)، عملکرد بیولوژیک (BY)، تعداد دانه در سنبله (NSPS)، وزن هزار دانه (TSW)، وزنسنبله در متر مربع (SW)، وزن دانه در سنبله (SSW)، عملکرد چف (Chaff) و نسبت پدانکل به ارتفاع (PL/PH) در شرایط کشتدیم وجود داشت که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی قابل توجه و امکان انتخاب ژنوتیپ های متحمل به تنش خشکی است. مقایسهمیانگین ها نشان داد که ژنوتیپ G۱۲) wc-۴۹۳۱) بیشترین مقدار صفات YS،HI ،BY ،Chaff ،TSW و SW را داشت. رابطهژنتیکی مثبت و معنیداری میان YS با صفات HI ،BY ،Chaff ، NSPS ،TSW و SW مشاهده شد. از طرف دیگر، همبستگیژنتیکی منفی بین YS با صفت تعداد گره (NN) دیده شد که در مطابقت کامل با نتایج نمودار GT-biplot ارتباط میان صفات است.وراثت پذیری و پیشرفت ژنتیکی بالا برای صفات YS ،NSPS ،Chaff و SW مشاهده شد، که حاکی از عمل افزایشی ژنها است.براین اساس روش اصلاحی انتخاب برای صفات مورد مطالعه در ژنوتیپ های مورد بررسی تحت شرایط کشت دیم موثر است.

تنوع ژنتیکی، صفات زراعی، پارامترهای ژنتیکی، وراثت پذیری، GGE biplot.