مرتضی کیانی عزت - گروه مدیرت فرهنگی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

در سالهای اخیر با توجه به تحولات سریع علمی و فنی و به تبع آن دگرگونی در ساختار کالبدی، اقتصادی و اجتماعی شهرها و همچنین مطرح شدن نظریه توسعه پایدار شهری، اهمیت نوسازی واحیاء بافتهای فرسوده و ناکارآمد بیش از پیش مشخص می گردد. شکل گیری بافتهای شهری وتغییرات فیزیکی صورت گرفته در گذر زمان درواقع انعکاس و تصویری از مجموعه علل اجتماعی، اقتصادی، انسانی و طبیعی بوده که در یک قلمرو جغرافیایی ظهور و بروز پیدا می نماید. مراد از فرسودگی، ناکارآمدی و کاهش کارآیی یک بافت نسبت به کارآمدی سایر بافت های شهری است. فرسودگی بافت و عناصر درونی آن یا به سبب قدمت و یا فقدان برنامه توسعه و نظارت فنی بر شکل گیری آن بافت به وجود می آید. فرسودگی از ابعاد متعددی برخوردار است که با یک دیگر ارتباط و پیوند متقابل دارند. در ایران اگر چه آغاز فعالیتهای شهرسازی به حدود سال۱۳۱۲ه.ش بر می گردد؛اما سابقه پرداختن به موضوع ساماندهی و احیاء بافتهای فرسوده به شکل آکادمیک و منسجم مربوط به چند دهه اخیر و بخصوص پس از تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی در سال ۱۳۵۱ه.ش می باشد. هدف پژوهش حاضر عملکرد مدیریت شهری در ساماندهی بافت فرسوده محلات قدیمی با روش توصیفی می باشد. نتیجه پژوهش نشان می دهد محلات فرسوده بافت های کهن، امروزه در مقابل نیازهای زیستی جدید ناکارآمد و از درون تهی شده اند. این اتفاق نه تنها در کالبد مصنوع بافت، بلکه در ویژگی های اجتماعی– فرهنگی– اقتصادی آن نیز متبلور شده است. بنابراین توجه به توسعه درونی بافت های کهن مهم می باشد. چنانچه اقدامات اساسی برای تداوم این بافت ها صورت نگیرد، فروپاشی نظام سنتی و فرهنگی دور از ذهن نخواهد بود. تلاش برای حفظ محله های کهن، گستره ای از دیدگاه ها را به وجود آورده است، که هرکدام از آن ها درجه ای از مطلوبیت را کسب کرده اند.

مدیریت شهری، ساماندهی، بافت فرسوده، محلات قدیمی