معیارهای تشخیص و طبقه بندی آسیب های اجتماعی*

منطق حیات اجتماعی بر فرهنگ بنا می شود. متناسب با نوع نظام فرهنگی، اهداف، ساختار و محتوای جامعه قابل تعریف شده و تفکیک جامعه به مطلوب و نامطلوب معنا می یابد. بر همین مبنا، تعیین آسیب های اجتماعی، طبقه بندی و نوع تفسیری که از آن ها صورت می گیرد، از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت می شود. لذا در موضوع آسیب شناسی اجتماعی، تعریف معیارها و شاخص های آسیب های اجتماعی از موضوعات کانونی است. دو تیپ ایدئال طیب و خبیثه دو الگوی غالب جامعه در ادبیات قرآنی است. خبائث آسیب هایی هستند که طهارت و سلامت جامعه طیب را در مسیر غریزه و الزامات اجتماع جاهلی هدایت می کند. این پژوهش سعی کرده، با روش تفسیر موضوعی و معناشناختی، مفاهیم قرآنی را در چارچوب دستگاه معرفتی قرآن شبکه سازی کرده و متناسب با تصویری که قرآن از جامعه سالم و آسیب دیده ارائه می نماید، معیارها و شاخص های آسیب های اجتماعی را استنباط کند. کلیه مباحث در دو سطح دسته بندی شده اند. در سطح معیارهای تشخیص، اصول سه گانه: حق، عدالت و همبستگی تحلیل گردیده و درواقع، منطق فهم و تشخیص آسیب ها منقح شده است و به منظور طبقه بندی و رتبه بندی آسیب ها، شاخص های نه گانه ای عمدتا ناظر به اصول معیاری، استنباط و صورت بندی گردیده است که با ارجاع به مجموع آن ها، چیستی، پیامدها و منطق کنترل آسیب ها نیز فهم پذیر شده است.

Keywords:

آسیب , انحراف , تشخیص , طبقه بندی , معیار , طیب , خبیث