محسن فرمهینی فراهانی - دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

این مقاله می کوشد تا نقش تربیت در پیشگیری از آسیب های اجتماعی را به تصویر بکشد و راهکارهای تربیتی مناسب در این رابطه ارائه دهد. در این زمینه، تحقیق به دنبال پاسخ به سوالاتی از این جمله است: نقش کلی تربیت در پیشگیری از آسیب های اجتماعی چیست؟ اهداف تربیتی پیشگیری از آسیب های اجتماعی کدامند؟ اصول، روش های، شیوه های تربیتی پیشگیری از آسیب های اجتماعی کدامند؟ این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش پژوهش، تحقیق کیفی از نوع تحلیل محتوای استقرایی (تحلیل محتوای متعارف) است که بر اساس آن به تبیین مطالب مرتبط با مواجهه تربیتی با آسیب های اجتماعی بر تاکید بر مبانی دینی پرداخته می شود. از جمله یافته های مهم تحقیق اینکه، از منظر تربیتی پیشگیری بهترین راه مقابله با آسیب های اجتماعی است. اقدامات پیشگیرانه به عنوان مهم ترین راهکار برای مبارزه با آسیب های اجتماعی، در نظام آموزشی شامل دو بخش است: نخست از رویکرد فعالیت پیشگیرانه عبارت است از: تمرکز بر آگاه سازی متربی و در مرحله دوم تقویت مهارت های اجتماعی. ۱۰ هدف تربیتی، ۱۵ اصل تربیتی و ۱۲ شیوه تربیتی مواجهه با آسیب های اجتماعی شناخته و ارائه گردید. در ادامه پیشنهادهای تربیتی در مواجهه با آسیب های اجتماعی در مراکز آموزشی ارائه گردید. آنچه که مسلم است این است که جوامعی که به نظام تعلیم و تربیت به عنوان عامل بازدارندگی و کاهش آسیب های اجتماعی توجه دارند، موفقیت مطلوب تری را کسب نموده اند. اولویت هایی را که در این مسیر باید به آن توجه کرد عبارتند از: تمرکز ویژه بر برنامه های پیشگیری اولیه در مدارس همراه با طراحی و استقرار نظام آموزش درسی و کمک درسی پیشگیری با تاکید بر اجرای آن مبتنی بر الگوی آمایش سرزمین.