محمدحسن دهقان ده جمالی - عضو هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملی
محمدرضا فلاح تفتی - دانش آموخته دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران

حوزه فناوری دفاعی یکی از حوزه های پرچالش و پر مسئله است و از فقه به عنوان دانش قانون­گذاری دینی انتظار می­رود که به این مسائل پاسخ بدهد. پرسش اصلی این مقاله نیز این است که قواعد فقهی موثر بر تولید فناوری های دفاعی چیست؟ محقق در این پژوهش که از نظر ماهیت کیفی و به لحاظ روش گردآوری اطلاعات، توصیفی- تحلیلی است، محقق علاوه بر تصویرسازی آنچه هست به تحلیل یافته­ها نیز می­پردازد. در این پژوهش ابتدا مهم­ترین کتب قواعد فقهی مورد بررسی قرار گرفت و قواعدی که از نظر محقق با موضوع تولید فناوری مرتبط بودند انتخاب شدند. در مرحله بعدی قواعد انتخاب شده در ابواب جهاد کتب فقهی متقدم و معاصر و آثار منتشرشده که با موضوع این پژوهش مرتبط بودند ردگیری شد و در نهایت برای اطمینان از ارتباط قواعد انتخاب شده با موضوع این پژوهش، پرسشنامه­ای طراحی شد و در اختیار جمعی از نخبگان(دارای تحصیلات حوزوی و فعال در مراکز نظامی) قرار داده شد. با تایید صد در صدی تمام قواعد انتخاب شده توسط محقق، از سوی نخبگان طرف پرسش، همان قواعد مورد تحقیق قرار گرفتند. بر اساس این تحقیق، قاعده سلطنت بر اموال، قاعده لاضرر، قاعده نفی سبیل، قاعده حرمت اعانه بر اثم، قاعده میسور و قاعده منع اسراف بر تولید فناوریهای دفاعی تاثیر دارند.