سعید شرفی - مربی دانشگاه اراک

اقلیم از عوامل مهم در تغییر خصوصیات لایه بالایی زمین و محیط زیست به شمار می‌آید. در سال‌های اخیر تغییر اقلیم که عمدتاً ناشی از افزایش گازهای گلخانه‌ای از جمله دی اکسید کربن، متان، اکسیدهای نیتروژن و کلروفلورکربن‌ها می‌باشد بسیار مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این بررسی، مطالعه تغییر برخی از متغیرهای اقلیمی در اراک بود که داده‌های روزانه هواشناسی سال‌های 1961 لغایت 2010 مورد استفاده قرار گرفت. برای محاسبه مقادیر متوسط ماهانه متغیرهای اقلیمی، یک برنامه به زبان Qbasic برنامه نویسی شد. سپس پارامترهای معادله Y=a+bX برآورد گردید و از b (شیب خط؛ ضریب زاویه) برای نشان دادن سرعت و کاهشی یا افزایشی بودن تغییرات استفاده شد. نتایج نشان داد که گرمتر شدن دمای حداقل تنها در ماه مارس و آگوست معنی‌دار بوده است. در مورد دمای حداکثر، گرمایش فقط در ماه ژولای به وقوع پیوسته است که مقدار آن حدود 466/1 درجه سانتیگراد بر 50 سال می‌باشد. روند تغییرات تشعشع خورشید در ماه فوریه افزایشی، و در ماه ژوئن کاهشی بدست آمد. سرعت تغییر برای شمار روزهای با دمای حداقل کمتر از صفر درجه سانتیگراد برابر با 162/0- روز بر سال در ماه مارس، و صفر روز بر سال در ماه‌های دیگر بود. میزان بارش در ماه ژانویه به مقدار 3/39 میلی‌متر بر 50 سال کاهش یافته است. در مقابل، تغییر اقلیم باعث شده است که طی سال‌های اخیر، بر خلاف سال‌های 1961 لغایت 1980، در ماه ژولای (10 تیر تا 9 مرداد) باران ببارد. این امر می‌تواند منجر به توسعه برخی بیماری‌ها از جمله بیماری زنگ در برخی از گیاهان زراعی گردد.

اراک، تغییر اقلیم، گرمایش