آشنایی زدایی معنایی در شعر اسلامی معاصر (بررسی موردی؛ آرایه تشخیص در شعر هارون هاشم رشید)

تکنیک آشنایی زدایی یکی از مختصات سبکی در ادبیات به شمار می آید که برای اولین بار توسط فرمالیست روسی"ویکتور شکلوفسکی" مطرح گردید. او کارکرد ادبیات را آشنایی زدایی می دانست چون که ذهن را از عادت زدگی دور می کند و با ایجاد شعریت در کلام باعث لذت ادبی می شود. هارون هاشم رشید شاعر اسلامی معاصر از آشنایی زدایی به ویژه آشنایی زادایی معنایی به صورت گسترده بهره گرفته است. با توجه به اهمیت این مختصه در سبک شناسی، به نظر می رسد، بررسی آن در شعر هارون هاشم رشید، برای شناخت هر چه بهتر سبک شعری وی، امری ضروری می نماید. بر این اساس در پژوهش حاضر اشعار این شاعر به شیوه ی توصیفی – تحلیلی از رهگذر تشخیص (آدم گونگی) مورد بررسی قرار می گیرد؛ تا میزان نقش زیباشناختی این تکنیک، در ساخت سبک شعری وی مشخص گردد؛ نتایج تحقیق بیانگر آن است که وی در به کارگیری آشنایی زدایی معنایی، مبتنی بر تشخیص توجه خاصی داشته است و می توان گفت مهمترین ویژگی سبک شعری او به شمار می آید. تصاویری که شاعر با بهره گیری از تشخیص ارائه می دهد بیانگر احساسات و عواطف صادقانه شاعر و دلبستگی شدید او نسبت به فلسطین و تراژدی مردمان آن است به گونه ای که همه چیز با او همنوا شده است حتی پدیده های طبیعی و امور انتزاعی و مجرد.

Keywords:

شعر اسلامی معاصر , سبک شناسی , آشنایی زدایی معنایی , تشخیص , هارون هاشم رشید