جعفر نجاری - دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه ملی زابل
ماشاالله سلارپور - عضو هیئت علمی گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه ملی زابل
خلیل نچاری - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان

از سوالات مطرح در طرح سدهای چند منظوره در سطح ملی توجیه پذیری آن ها در بلندمدت می باشد. این مساله در حال حاضر که روند رو به رشد تمرکز گازهای گلخانه ای در اتمسفر بر میزان متغیرهای اقلیمی همچون بارش تاثیر مستقیم داشته و در دوره های آتی می تواند اثرات عمیقی بر روی طرح سدهای چند منظوره بگذارد و توجیه پذیری آنها را با مشکل مواجه سازد، بسیار مورد توجه اقتصاددانان توسعه ای قرار گرفته است. خشکسالی به عنوان یک پدیده نا مطمئن و غیرقابل پیش بینی، پدیده ای متناوب و منطقه ای است که با ایجاد کمبود آب در هوا و خاک بر اقتصاد و توسعه ی پایدار تاثیر می گذارد. شبیه سازی شدت و نوسانات وقوع خشکسالی در جلوگیری از تخریب های اقتصادی و اجتماعی بر توسعه ی پایدار از اهمیت زیادی برخوردار است. خشکسالی ملایم و طولانی ممکن است بیشتر از یک خشکسالی کوتاه مدت و شدید بر اقتصاد و توسعه ی پایدار یک کشور و یا منطقه تاثیر بگذارد. در مطالعه حاضر با استفاده از مدل خود رگرسیونی، میانگین متحرک هم انباشته فصلی(SARIMA) و اطلاعات بارندگی سال های 1379 تا 1389، میزان بارندگی برای همان سال ها شبیه سازی و تاثیر آن بر اقتصاد و توسعه ی پایدار کشاورزان پایین دست سد تهم بررسی شد. که نتایج نشان دهنده ی کاهش 4 تا 8 درصدی بارندگی طی 11 سال اخیر می باشد. بر اساس سه شاخص خشکسالی، دوره های خشکسالی وجود داشته و تاثیر مخربی بر توسعه ی پایدار منطقه داشته است. در نتیجه، نتایج اهمیت برنامه ریزی های بلندمدت اقتصادی، توسعه ای دولت برای نیل به هدف توسعه ای پایدار کشاورزان شهرستان زنجان (سد تهم) را خاطر نشان می سازد

شبیه سازی تغیرات اقلیم، مدل SARIMA،اقتصاد و توسعه ی پایدار منطقه، سد چند منظوره تهم