سیدمحمدتقی موحدابطحی - عضو گروه علوم انسانی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

مقاله حاضر به بررسی این مسئله می پردازد که مبانی معرفت شناختی نظریه فرهنگستان علوم اسلامی (با تاکید بر آراء سیدمحمدمهدی میرباقری) درباره علم دینی چه نسبتی با واقع گرایی دارد؟ نشان خواهیم داد که اراده گرایی به عنوان مبنای معرفت شناختی نظریه علم دینی فرهنگستان علوم اسلامی نه تنها به نفی واقع گرایی (کاشفیت از واقع) و در نتیجه نسبیت گرایی منتهی می شود، بلکه ادعا های واقع گرایانه این مجموعه را در حوزه های خداشناسی و انسان شناسی با تعارض روبرو می کند. این مجموعه می تواند با اتخاذ دیدگاه های معتدل در زمینه واقع گرایی (در مقابل واقع گرایی خام) ضمن دفاع از تاثیر کیفیت اراده بر کیفیت ادراک، از این نتایج نامطلوب برحذر باشد.

علم دینی, فرهنگستان علوم اسلامی, اراده گرایی, واقع گرایی, نسبی گرایی, ابزارگرایی, ایمان گرایی