عبدالحسین خسروپناه - دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

بحث عقل و دین یکی از مهم ترین مباحث بشری است که قرن ها، ذهن آدمیان را به خود مشغول کرده است. عقل در این مقال به معنای عقلانیت ابزاری و برنامه ریز، عقل استدلال گر و معقولات و دستاوردهای عقلی است. دین به معنای مجموعه آموزه هایی است که ترابط دنیا و آخرت یا ملک و ملکوت انسان ها را جهت رسیدن به هدایت و سعادت تامین می کند. دیدگاه های مختلف در ترابط عقل و دین بر فرهنگ اسلامی تاثیرگذار است. فرهنگ به معنای مجموعه باور ها و اخلاقیات و مناسک است. نگارنده به عقلانیت برنامه ریز و عقل گرایی اعتدالی باور دارد که در تحقق فرهنگ اسلامی نقش به سزایی دارند. هر یک از دیدگاه های عقل گرایی حداکثری، عقل گرایی انتقادی، ایمان گرایی، دیدگاه تعارض عقل و دین و غیر اینها، نوعی از فرهنگ را تولید می کنند.

عقل, دین, فرهنگ, عقل گرایی, معقولات