سیدمحمدحسین متولی امامی - مدیر موسسه مطالعات تمدن اسلام (متا)
سیدشاهین بروکی میلان - دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه شاهد

حسن حنفی از اندیشمندان دینی عرب است که به چپ اسلامی متمایل است. نگاه متفاوتی که در جریان عقل اسلامی در جهان عرب نسبت به مسائل جامعه اسلامی و میراث و ارتباط آنها با یکدیگر وجود دارد، نمایان گر نوعی تجدیدنظرطلبی ها و نگرش در انگاره های سنتی است. مصر به عنوان یکی از کانونهای مهم و تاثیرگذار در اندیشه ورزی اسلامی همواره مورد توجه بوده است. این کانون بستری برای ظهور اندیشمندان نواندیش و نوگرا بوده است. حسن حنفی از جمله اندیشمندان اثرگذار مصری است که با تفکر فلسفی به مسائل و دشواریهای جامعه معاصر خود پرداخته است و در تلاش است تا میان مسائل مبتلابه جامعه مصر و میراث فرهنگی، به ویژه دین اسلام پیوند برقرار کرده و برای حل مسائل به گستره متراکم میراث رجوع کند تا هم با ارجاع و هم با تجدید نظر در میراث، اکنون جامعه مصر را به گذشته و تاریخ مصر مرتبط سازد. رویکرد نومعتزلی و عقلانی وی و نیز استفاده از معرفت شناسی روش های نوین غربی سرمشقی برای اندیشمندان بعدی شد تا آنها بتوانند مسیر وی را ادامه دهند. در این پژوهش سعی شده است تا با نگاهی اجمالی ابتدا به خاستگاه های اندیشه ای وی اشاره و بعد با توجه به پروژه فکری و برخی مفاهیم کلیدی مد نظر او، تاملاتی در اندیشه وی انجام شود. وی سعی دارد سنت ها و تراث اسلامی را به ایدئولوژی تبدیل کند. دراندیشه او، انسان و تاریخ در مرکز توجه قرار دارند و معتقد است بدبختی مسلمانان به خاطر تقلید مکانیکی از مدل های گذشته است و باید آن را بازسازی کنیم.

حسن حنفی، چپ اسلامی، اعتزال نو، اسلام گرایی، نوگرایی، التراث