تناسب آوا و مضمون در غزلیات همزمینه حافظ و عماد فقیه

درباره ی شعر حافظ همواره این مسئله مطرح بوده که علت محبوبیت بیشتر شعر او در مقایسه با شعر شاعران همروزگار او پس از آن چیست. عماد فقیه از جمله شاعران همعصر حافظ است که شعرش توجه حافظ را به خود جلب کرده و حتی حافظ در استقبال از برخی اشعار وی، غزلهایی سروده است؛ اما شعر عماد فقیه به زیبایی و دلپذیری شعر حافظ نیست. بنابر فرضیه ی این پژوهش، یکی از تفاوتهای غزل حافظ با غزل عماد در جنبههای موسیقایی شعر نهفته است. موسیقی از جمله عواملی است که در همان خوانش اولیه ی شعر حافظ، هر خوانندهای را حتی بدون درک و دریافت آرایههای ادبی و معانی و مفاهیم تخصصی و فنی نهفته در آن، مجذوب خود میکند. این تفاوت زمانی آشکارتر میشود که حافظ اشعاری همزمینه با اشعار عماد فقیه سروده است؛ بنابراین لازم است، موسیقی این گونه اشعار سنجیده شود تا بتوانیم فرضیه ی خود را اثبات یا رد کنیم. یکی از جنبههای موسیقایی شعر، کاربست واجهای متناسب با فحوای شعر است. واج و نقش القاگری آن در نظریه ی موسیقی گرامون مطرح شده است. در این پژوهش برآنیم با بهرهگیری از این نظریه، به این پرسش پاسخ دهیم که شعر حافظ چه ویژگیها و شاخصهایی از نظر آوایی دارد که سبب برتری شعر او بر شعر عماد فقیه گردیده است. به همین منظور به تحلیل سنجشی ده غزل همزمینه ی این دو شاعر به روش توصیفی تحلیلی و آماری پرداختهایم. نتیجه ی این پژوهش گویای تایید فرضیه ی تحقیق است که به طور مفصل به آن پرداخته شده است.  

Keywords:

واژه های کلیدی: آوا , مضمون , نظریه ی موسیقی گرامون