سیر توجه به موضوعها و مناسبتهای شاد و غمانگیز، در سرودن قصاید فارسی تا آغاز قرن هفتم (بیست قصیدهسرای شاخص)

Publish Year: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 78

This Paper With 29 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JBASH-12-2_009

تاریخ نمایه سازی: 8 خرداد 1401

Abstract:

قصیده یکی از قالبهای اصلی شعر فارسی است که در سدههای چهارم تا آغاز قرن هفتم، در انعکاس مفاهیم فرهنگی و اجتماعی جامعهی ایرانی نمودی موثر داشته است. در این مقاله با روش تحلیل محتوا، پس از مطالعهی بیش از ۳۲۰۰ قصیده از بیست شاعر، اشعاری که در مناسبتها یا رویدادهای شاد و غمگنانه سروده شدهاند، استخراج و سیر توجه شاعران به این مناسبتها در دورههای مختلف و در پیوند با دربارها تحلیل شده است. نتایج نشان میدهد، در شعر سدههای چهارم و پنجم، توجه به وصف بهار، توصیف بزمها و بیش از همه، اصرار بر انعکاس جشنهای مهرگان و سده، فضایی شاد به اغلب دیوانها بخشیده؛ اما در سدههای بعد، از توجه به جشنهای ایرانی کاسته شده و اغلب شاعران مناطق مرکزی ایران بر وصف اعیاد عربی چون: عید فطر و عید قربان، در اشعار خود اصرار ورزیدهاند. همچنین در فاصلهی این چند سده، شادی ادب دربار که برآمده از توجه به فتحها، تبریک مناصب و اعیاد و جشنها و دیگر رویدادهای شادیآور مربوط به ممدوح است، جای خود را به اندوه شخصی یا اجتماعی شاعران داده که اغلب یادآور مرگ عزیزان، فقر، جنگها و اختلافات، شکایتها، حبسها و قحطیهای زمان آنان است. همچنین از این زاویه، شاعران متصل به دربارهای غزنویان و سلجوقیان اول، شادمانتر از شاعران دیگر دربارها یا شاعران مذهبی بودهاند. واژه­های کلیدی: 

Keywords:

جشن , مناسبت های شاد , مناسبت های غم انگیز , موضوع قصیده

Authors

محمد مرادی

دانشگاه شیراز

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • آقاحسینی، حسین و صالحی­ساداتی، زهرا.(۱۳۸۶). «تحلیلی بر بازتاب جشنها و ...
  • ابوالفرج رونی. (۱۳۴۷). دیوان. به تصحیح محمود مهدوی دامغانی، مشهد: ...
  • ادیب صابر ترمدی. (۱۳۳۱). دیوان. به کوشش علی قویم، بیجا: ...
  • ازرقی هروی. (۱۳۳۶). دیوان. به سعی علی عبدالرسولی، تهران: دانشگاه ...
  • امامی، نصرالله. (۱۳۶۹). مرثیهسرایی در ادبیات فارسی. اهواز: جهاد دانشگاهی ...
  • امانی­چاکلی، بهرام. (۱۳۸۶). «بازتاب جشن سده در شعر عربی دورهی ...
  • باقری­خلیلی، علیاکبر. (۱۳۸۶). «شادی در فرهنگ و ادب ایرانی». مطالعات ...
  • جمالالدین اصفهانی، محمد. (۱۳۷۹). دیوان. به تصحیح حسن وحیددستگردی، تهران: ...
  • خاقانی. (۱۳۷۵). دیوان. ویراستهی میرجلالالدین کزازی، تهران: مرکز ...
  • خاکرند، شکرالله؛ زردشت، زهرا. (۱۳۹۰). «جشنهای ایرانی در دورهی اول ...
  • راثی، محسن. (۱۳۸۸). «تاثیر نوروز در تاریخ ادبیات و زبان ...
  • زورو ورز، مهدیس و همکاران. (۱۳۹۲). «استعارههای مفهومی شادی در ...
  • شایستهرخ، الهه. (۱۳۹۳). «آیینهای شادیبخش در فرهنگ مردم». فرهنگ مردم ...
  • شریفپور، عنایتالله و همکاران. (۱۳۸۹). «بازتاب جشنهای ایرانی و اعیاد ...
  • شعبانی، امامعلی؛ انصاری، آتنا. (۱۳۹۱). «باستانگرایی در اندیشه و شعر ...
  • صادقی­حسنآبادی، مجید. (۱۳۸۶). «غم و شادی در تجربهی دینی مولوی». ...
  • ظهیر فاریابی، طاهر. (۱۳۸۹). دیوان. به تصحیح اکبر بهداروند، تهران: ...
  • عبدالواسع جبلی. (۱۳۵۶). دیوان. به تصحیح ذبیحالله صفا، تهران: امیرکبیر ...
  • عثمان مختاری. (۱۳۴۱). دیوان. به تصحیح جلالالدین همایی، تهران: بنگاه ...
  • عمعق بخاری. (بیتا). دیوان. به تصحیح سعید نفیسی، تهران: فروغی ...
  • عنصری بلخی. (۱۳۴۲). دیوان. به تصحیح محمد دبیرسیاقی، تهران: سنایی ...
  • فرخی سیستانی. (۱۳۷۸). دیوان. به تصحیح محمد دبیرسیاقی، تهران: زوار ...
  • فروزانفر. (۱۳۸۰). سخن و سخنوران. تهران: خوارزمی ...
  • قطران تبریزی. (۱۳۳۳). دیوان. به کوشش محمد نخجوانی، تبریز: شفق ...
  • قوامی رازی. (۱۳۳۴). دیوان. به تصحیح میرجلالالدین حسینی ارموی محدث، ...
  • کسایی مروزی. (۱۳۶۷). دیوان. به کوشش محمدامین ریاحی، تهران: توس ...
  • کمالالدین اسماعیل اصفهانی. (۱۳۴۸). دیوان. به کوشش حسین بحرالعلومی، تهران: ...
  • محمودآبادی، سیداصغر؛ عباسی، علیاکبر. (۱۳۸۷). «فرایند برگزاری جشن مهرگان در ...
  • مسعود سعد سلمان. (۱۳۶۲). دیوان. به تصحیح رشید یاسمی، تهران: ...
  • مشایخی، منصوره. (۱۳۸۸). «ارتباط خرد و شادی در شاهنامهی فردوسی ...
  • منوچهری دامغانی. (۱۳۵۶). دیوان. به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران: زوار ...
  • مهماندوست، صمد. (۱۳۸۴). «حافظ پیامآور شادی و عشق». مجلهی رشد ...
  • ناصرخسرو. (۱۳۶۸). دیوان. به تصحیح مجتبی مینوی و مهدی محقق، ...
  • _______. (۱۳۸۲). سفرنامهی ناصرخسرو. به کوشش نادر وزینپور، تهران: علمی ...
  • هنوی، دبلیو. ال. (۱۳۷۴). «قربانی و جشن در منظومههای منوچهری». ...
  • نمایش کامل مراجع