منوچهر جوکار - دانشگاه شهید چمران اهواز
بهمن ساکی - دانشگاه شهید چمران اهواز

به نظر بسیاری از پژوهندگان آموزش و پرورش، بنیان های فکری، فرهنگی، ملی و مذهبی هر نسلی در روزگار کودکی و نوجوانی نهاده می شود؛ شکل­گیری و برآمدن بخش مهمی از این بنیان ها نیز بر عهده ی نظام آموزش و پرورش هر کشور است و تالیف کتاب های درسی مناسب از مهم ترین ابزارهای این بنیان­سازی ها به شمار می رود. در کتاب های فارسی دوره ی راهنمایی تحصیلی، مجموعا حدود ۴۵ شعر مستقل یا آمیخته به نثر از شاعران مختلف گذشته و معاصر در موضوعات گوناگون آمده است. تعداد این شعرها از ۹ شعر در کتاب سال اول به حدود ۱۹ شعر در کتاب سال سوم راهنمایی افزایش یافته است و با توجه به اهمیت آموزش مسائل مربوط به هویت ملی و دینی در این دوره ی تحصیلی، مسائل و موضوعات حوزه ی دین و میهن از دغدغه های مولفان این کتاب ها بوده است. با این همه بر اساس نتایج پژوهش حاضر، میزان شعرهای دینی در این کتاب ها بسیار بیش تر از شعرهای میهنی است؛ حال آن که لازم است به دلیل اهمیت مسائل دینی و میهنی در جایگاه دو مولفه ی اصلی هویت ساز؛ میان این دو، تناسب لازم برقرار شود. ما در این مقاله ، شعرهای این آثار را از چشم­انداز عناصر و مضامین دینی و میهنی بررسی کرده­ و حجم و میزان تناسب این دو موضوع را با هم و با گروه سنی نوجوان در متون یادشده نشان داده­ایم. واژه های کلیدی: فارسی اول، دوم و سوم راهنمایی، عناصر دینی و میهنی، نوجوان، شعر.

فارسی اول, دوم و سوم راهنمایی, عناصر دینی و میهنی, نوجوان, شعر