پروانه معاذالهی - دانشگاه ولی عصر رفسنجان

مقاله ی حاضر بر آن است تا در گام نخست، تفاوت های بین ادبیات کودکان و بزرگ سالان را از منظر روش های ترجمه مشخص کند و سپس به رویکردهای ترجمه ی اسامی خاص شخصیت ها در ادبیات کودکان بپردازد. بخشی از ترجمه های فارسی «قصه های پریان»، اثر هانس کریستن اندرسون به عنوان نمونه ای از ادبیات کودکان تک وجهی و بخش هایی از داستان های بلندی مانند «دیوید کاپرفیلد» اثر چارلز دیکنز و «ماجراهای آلیس در سرزمین عجایب» از لوییس کارول به عنوان نمونه هایی از ادبیات کودکان چندوجهی  مورد بررسی و مقایسه با روش های رایج در ترجمه ی ادبیات کودکان قرار می گیرند. از نتایج مطالعه ی حاضر چنین برمی آید که ادبیات کودکان به ویژه ادبیات کودکان تک وجهی به لحاظ ماهیت حاشیه ای در نظام چندگانه ی ادبی بیش تر مورد اقتباس مترجمان قرار می گیرد؛ درحالی که کاربرد این شیوه ها در ترجمه ی ادبیات بزرگ سالان پسندیده نیست. درحقیقت، ادبیات کودکان در مقایسه با ادبیات بزرگ سالان بیش تر بومی سازی می شود. علاوه براین، می توان ده روش متفاوت در ترجمه ی اسامی خاص شخصیت های ادبیات کودکان به کار برد که از این قرارند: بازآفرینی، بازآفرینی و اضافه کردن توضیحات به متن، جایگزینی اسم خاص مبدا با نامی عام در زبان مقصد، انطباق اسم خاص با قواعد واجی آوایی زبان مقصد، جایگزینی اسم خاص با نامی آشناتر از زبان مبدا و یا نامی با عملکرد یکسان و آشنا برای ملل متفاوت، حذف کردن، معادل یابی، جایگزینی اسم مبدا با نامی در زبان مقصد که معنای ضمنی متفاوتی دارد، جایگزینی اسم خاص با نامی دیگر از زبان مقصد (جانشینی)، جایگزینی اسم خاص با اسم خاص معادل آن در زبان مقصد. این رویکردهای ترجمه بر حفظ نقش اسامی خاص متن مبدٲ نقش بسزایی دارند.                                                واژه های کلیدی:

ادبیات بزرگ سالان, ادبیات کودکان, اسامی خاص, اقتباس, ترجمه