مرجان کلانتری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، گروه خاکشناسی، ک
محمدطاهر نظامی - استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، ایران
داوود حبیبی - استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، ایران
فرهاد رجالی - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات آب و خاک تهران

این تحقیق به منظور بررسی میزان برداشت عناصر سنگین توسط سه گیاه زراعی (خلر، ماشک، یونجه) و مقایسه این سه گونه گیاهی با یکدیگردر گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج در سال 1388 اجرا شد. آنالیز آماری داده ها با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار ومقایسه میانگین داده ها به روش دانکن انجام گرفت. بررسی داده ها نشان داد که با افزایش عناصرسرب و روی میزان هر یک از آلاینده ها در ریشه و اندام هوایی گیاهان به صورت معنی داری بالا رفت ودر بین گونه های مورد آزمایش یونجه از توانایی بالاتری نسبت به دیگر گیاهان در جذب عناصر برخوردار بود. نمونه خاک‌های آلوده مورد نظر از خاک‌های زراعی آلوده مجاور کارخانه کنسانتره روی و معادن سرب و روی واقع درکیلومتر 10 استان زنجان آورده شد. گیاهان مورد آزمایش توانایی نسبتا خوبی برای ذخیره عناصر در اندام هوایی نسبت به ریشه را داشتند. با اندازه گیری TF(فاکتورانتقال)، مشخص شد که ماشک نسبت به دو گونه دیگر ازتوانایی بالاتری در انتقال عنصرسرب ازریشه به اندام هوایی و گونه ماشک و یونجه نسبت به خلر ازتوانایی بالاتری در انتقال عنصرروی ازریشه به اندام هوایی برخوردار بودند

خلر، یونجه ، ماشک گل خوشه ای، فاکتورانتقال