فرزاد جلیلی - دانشجوی دکتری خاکشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
کاظم خاوازی - استادیار پژوهش موسسه تحقیقات خاک و آب
ابراهیم پذیرا - استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران؛
علیرضا نجاتی - کارشناس میکروبیولوژی موسسه تحقیقات خاک و آب

شوری، یکی از مهمترین تنش های غیر زنده ای است که باعث کاهش قابلیت تولید محصول در خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک می شود. به منظور جداسازی و تعیین خصوصیات محرک رشد سودوموناسهای فلورسنت دارای فعالیت آنزیم ACC Deaminase وبررسی تاثیر آنها بر جوانه زنی ارقام کلزا در سطوح مختلف شوری، پژوهشی در۷ مرحله اجرا شد. در مرحله اول، جدایه های دارای فعالیت آنزیم مذکور به روش نیمه کمی غربال گری شدند. در مراحل بعدی آزمایش، فعالیت آنزیم در شرایط شور، سنتز مواد شبه اکسین، تولید سیانید هیدروژن واندازه گیری کمی فعالیت آنزیم بر اساس میزان الفاکتوبوتیرات آزاد شده، بررسی گردید. به منظور مطالعه تاثیر شوری بر جوانه زنی، ابتدا برای هر رقم کلزا، آزمایشی به صورت فاکتوریل و درقالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکراراجرا گردید. فاکتورهای آزمایش عبارت بودند از فاکتور شوری با سه سطح۰۰۴/۰، ۱۱ و ۲۲dS/m از منابع NaCl و ۲CaCl با نسبت اکی والانی یکسان و فاکتور باکتری که شامل ۹ سویه با شماره های P۱۹۶، P۱۶۹، P۱۰۸، P۱۱، P۱۵۳، P۷۴، P۷۹، P۱۵۹، P۴ و یک تیمار بدون باکتری به عنوان شاهد بود. با استفاده از نتایج این قسمت، سویه های برتر که بیشترین تاثیر را در جوانه زنی و رشد داشتند انتخاب و آزمایش دیگری به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش عبارت بودند از فاکتور رقم شامل رقم هایHayola۳۰۸ و RGS۰۰۳، فاکتور شوری با سه سطح ۸،۱۱ و ۱۴dS/m  از منابعNaCl و ۲CaCl با نسبت اکی والانی یکسان و فاکتور سویه که شامل چهار باکتری با شماره های P۱۹۶، P۱۶۹، P۱۰۸، P۱۱ و یک تیمار بدون باکتری به عنوان شاهد بود. نتایج نشان داد که ۱۴ درصد سویه ها دارای فعالیت آنزیم  ACC Deaminaseبودند. بررسی ویژگی فوق الذکر در شرایط شور نشان داد که سویه ها در شرایط تنش شوری نیز قادر به استفاده از ACC به عنوان منبع نیتروژن هستند. بررسی سنتز مواد شبه اکسین و سیانید هیدروژن بیانگر وجود تفاوتها از نظر این دو مشخصه در بین سویه ها بود. اندازه گیزی فعالیت آنزیم  ACC Deaminaseنیزنشان داد که میزان فعالیت آنزیم سویه ها متفاوت می باشد، نتایج بررسی رشد ارقام کلزای تلقیح شده با سویه های منتخب نشان داد که میزان جوانه زنی در جدایه هایی که دارای فعالیت آنزیم مذکور هستند نسبت به شاهد و نیز نسبت به جدایه های فاقد این ویژگی بیشتر بوده است به طوری که این تفاوتها در شرایط شور بسیار محرز بود. بنابراین به نظر می رسد که با تلقیح بذرهای کلزا با انواع برتر این سویه ها مانند P۱۰۸ و P۱۶۹، تحمل به شوری افزایش یافته و به تبع آن میزان جوانه زنی و رشد گیاهچه نیز بیشتر خواهد شد.

اتیلن, تنش شوری, سودوموناس های فلورسنت, کلزا, ACC deaminase