ابوالفضل توسلی - استادیار گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، زاهدان، ایران
سید محمد رضا سید حسینی - عضو سازمان جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوچستان
علیرضا آبده - عضو سازمان جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوچستان

تولید دانه­های روغنی، نقش بسزایی در صرفه­جویی ارزی، تسریع روند توسعه اقتصادی، امنیت و استقلال غذایی کشور ایفا می­کند. همچنین همواره از روستاها به عنوان یکی از مولفه ها و اهرم های قدرتمند و اثرگذار در تسهیل و تسریع روند توسعه اقتصادی کشور یاد می شود. از این رو پژوهش حاضر با هدف ارائه برنامه راهبردی پتانسیل کشت و کار گیاهان دانه روغنی در توسعه پایدار مناطق روستایی حوزه سیستان به روش SWOT در سال ۱۴۰۰ به اجرا در آمد. در مطالعه حاضر چهار گیاه دانه روغنی مهم منطقه شامل کنجد، گلرنگ، کلزا و آفتابگردان مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش از نظر هدف نظری، کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی  -تحلیلی می­باشد. ابزار گردآوری اطلاعات در این مطالعه، پرسشنامه بود. نقاط قوت، ضعف، فرصت­ها و تهدیدهای هدف مذکور از دیدگاه محققان، مدیران و کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی و همچنین کشاورزان گیاهان دانه روغنی با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج به­دست راهبرد اصلی هدف مذکور، راهبرد تهاجمی است. این راهبرد تلفیقی از نقاط قوت و فرصت­هاست، که در بین عوامل داخلی قوت­ها و در بین عوامل خارجی، فرصت­ها بخش غالب تشخیص داده شدند. لذا با توجه به نتایج تحقیق اولویت­های اصلی برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی از طریق کشت و کار گیاهان دانه روغنی به ترتیب اجرای برنامه­های "افزایش قیمت تضمینی"، "ارائه تسهیلات کم بهره بانکی برای کاشت دانه­های روغنی" و "اختصاص یارانه جهت خرید ماشین آلات کاشت و برداشت دانه­های روغنی" تشخیص داده شد.

پایداری, زابل, گیاهان روغنی, مدل SWOT, مناطق روستایی