آزاده سالمی - دانشجوی دکتری رشته ارتباطات، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی. تهران، ایران
هادی خانیکی - استاد، گروه آموزشی مطالعات ارتباطی، دانشکده ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبایی. تهران، ایران. (نویسنده مسئول)
حبیب صبوری خسروشاهی - استادیار گروه ارتباطات و علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی. تهران، ایران.
شهناز هاشمی - دانشیار گروه پژوهشی مشارکت ها و ارتباطات، پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی. تهران، ایران.

استفاده بهینه از فناوری های نوین ارتباطی در عین حالی که نیازمند سواد رسانه ایست، ممکن است با بهبود این مهارت ها همراه باشد. برای بررسی این موضوع، هدف از این پژوهش، دستیابی به الگویی برای پیش بینی وضعیت سواد رسانه ای درحوزه سلامت با توجه به نقش و سهم استفاده کاربران از رسانه های اجتماعی است. منظور از سواد رسانه ای سلامت، درک افراد از توانایی شان در دسترسی، تحلیل، خلق و انتقال پیام های ارتباطی در حوزه سلامت از طریق رسانه هاست. روش تحقیق، پیمایش و جامعه آماری، شهروندان بزرگسال تهرانی هستند که از اینترنت استفاده می کنند. نمونه گیری به روش خوشه ای چندمرحله ای و زمان اجرای پیمایش، اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۸ بوده است. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته است که روایی (صوری و سازه) و پایایی (ضریب آلفای کرونباخ ۸۳۷/۰) آن مناسب ارزیابی شده است. بر اساس الگوی تحلیل مسیر، از میان متغیرهای بررسی شده، «رضامندی از کاربرد رسانه های اجتماعی در حوزه سلامت» بیشترین سهم را در پیش بینی تغییرات سواد رسانه ای سلامت کاربران اینترنت در تهران دارد و بعد از آن به ترتیب «میزان استفاده از رسانه های اجتماعی»، «سال های تحصیل»، «پذیرش رسانه های اجتماعی در حوزه سلامت» و «سن» قرار دارند. می توان نتیجه گرفت با افزایش ضریب نفوذ اینترنت، شکاف دیجیتال بیش از دسترسی و میزان استفاده اعضای جامعه از فناوری های نوین، در زمینه نحوه بهره گیری آنان از این رسانه ها معنا پیدا می کند. در بین متغیرهای زمینه ای، «جنس» نقشی در تبیین سواد رسانه ای در حوزه سلامت نداشته است اما «تحصیلات» و «سن» به شکاف دیجیتال در بین گروه های اجتماعی دامن می زنند.

تحلیل مسیر, رسانه های اجتماعی, سواد رسانه ای سلامت, شکاف دیجیتال, مصرف رسانه ای