معنی شناسی و حوزه معنایی واژه مقتصد در قرآن و ترسیم الگوی انسان مقتصد

این مطالعه، با هدف معنی شناسی و شناخت حوزه معنایی واژه مقتصد در قرآن و ترسیم الگوی انسان مقتصد با توجه به حوزه ی معنایی این واژه انجام شده است. مطالعه از نوع اسنادی است. اسناد، شامل متن قرآن کریم و معدودی از تحقیقات علمی است که اطلاعات آنها با تکیه بر آیات قرآن گردآوری شده است. با این روش، ابتدا معنی واژه ی مقتصد و نزدیکترین(حوزه هم معنا) و دورترین(حوزه متقابل معنا) واژه ها، از متن قرآن کشف شده، سپس برای حوزه هم معنا، الگویی از انسان مقتصد و برای حوزه متقابل، الگویی از انسان غیرمقتصد، ترسیم شده است. یافته ها نشان داد که واژه مقتصد به رغم اینکه فقط سه مرتبه در قرآن به کار رفته است، اما در یک میدان هم معنایی و تقابل معنایی گسترده قرار دارد، ۱۵ واژه در حوزه هم معنایی و ۲۰ واژه درحوزه تقابل معنایی، استخراج شد. بر این اساس ۶ ویژگی(۱۵ویژگی فرعی) برای الگوی انسان مقتصدو ۱۳ویژگی برای انسان غیرمتقصد، شناسایی شد. نتایج تحقیق، لزوم توجه و تاکید بیشتر بر معنایی قرآنی را یادآور میشود و پیشنهاد میکند که از راه معنیشناسی علمی و دقیق واژگان قرآن به جای تفاسیر آنها، الگوهای رفتاری مورد نیاز برای زندگی اسلامی بهطور علمی فراهم و کاربردی گردد.

Keywords:

حوزه معنایی , مقتصد , غیرمقتصد , معنی شناسی.