اکرم کرمعلی - دانشجوی دکتری دانشگاه لرستان
سهم الدین خزائی - استادیار گروه تاریخ دانشگاه لرستان
محسن رحمتی - استاد گروه تاریخ دانشگاه لرستان
توران طولابی - استادیار گروه تاریخ دانشگاه لرستان

پدیده ی اعتراض، ایران عصر ناصری را به یکی از دوره های پرتنش در تاریخ مناسبات دولت و ملت در ایران عصر قاجار مبدل ساخت. ضعف دولت، چالش های فراگیر اقتصادی، گذار تدریجی جامعه ی ایران از دوران سنت به مدرنیته، تغییر در مناسبات خارجی ایران، ناکارآمدی ساختاری و عواملی ازاین دست، در گستره ای نسبتا وسیع، به نارضایتی ها و اعتراضات تقریبا سراسری در اغلب ولایات ایران دامن زد. آنچه تا حدودی سبب شد تا بخشی از این اعتراضات در گستره ای نسبتا وسیع تر در ایران به تحریک و تشویق افکار عمومی نسبت به وضع موجود یاری رساند، روزنامه ها بودند. اختر و قانون، جزو معدود روزنامه های اواخر سلطنت ناصرالدین شاه به شمار می آیند که با مسئله ی اعتراضات این دوره پیوندی تاثیرگذار برقرار و در تاثیرگذاری فزاینده ی این اعتراضات بر تحولات آتی ایران نقشی پررنگ ایفا کردند. پرسش اصلی این پژوهش این است که دامنه ی تاثیرگذاری روزنامه ها درروند اعتراضات عصر ناصری تحت تاثیر چه عواملی قرار گرفت و نقش دو روزنامه ی نامبرده در اعتراضات متاخر این دوره بر چه اساسی شکل گرفت؟ در این پژوهش، به روشی توصیفی- تحلیلی، این فرضیه موردبررسی قرار خواهد گرفت که روزنامه های عصر ناصری توانایی بازتاب وسیع اعتراضات عصر ناصری را پیدا نکرد اما در معدود اعتراض های اواخر عصر ناصری، به یکی از مهم ترین ابزارها در فراگیرشان اعتراضات این دوره مبدل شدند.

قاجار, ناصرالدین شاه, اعتراض, روزنامه اختر, روزنامه قانون