سعید شفیعی خوزانی - استادیار دانشگاه تهران

جستجوی تاریخی درباره "پیامبر(ص)" در تحقیقات معاصر غرب، از اواسط قرن نوزدهم میلادی و با نوشته های میور، اشپرنگر و گلدتسیهر آغاز شد. این عده بسیاری از روایات اسلامی مربوط به زندگی پیامبر(ص) را ساختگی دانستند. این راه را ونزبرو ادامه داد، او معتقد بود فرایند پیدایش اسلام همچون "تاریخ نجات" اتفاق افتاده در یهودیت است و از میانه قرن دوم به بعد رخ داده است. کرونه و کوک نیز در هاجریسم اظهار کردند که به منظور تشخیص صحت تاریخی وقایع اسلام، باید در منابع خارج از حوزه اسلام (شواهد خارجی) کنکاش کرد. برخی "شکاکان نوین" همچون نوو و اهلیش بسیار افراط کرده و وجود تاریخی پیامبر(ص) را به کلی مجعول می دانند. هدف این مقاله، معرفی بخشی از شواهد غیراسلامی درباره ظهور اسلام در منطقه خاورمیانه است که برخی محققان غربی؛ همچون هویلند گرد آورده اند و به یونانی، سریانی، قبطی، ارمنی، لاتین، یهودی، فارسی و چینی تالیف شده است. دستاورد این مقاله از تصویر اسلام در منابع غیراسلامی، غالبا با منابع اسلامی موافق است. در مقاله حاضر، برخی از کهن ترین مکتوبات غیراسلامی، که از سال ۶۳۴ تا حدود ۷۰۰م تاریخ گذاری شده و درباره ظهور اسلام، پیامبر اکرم(ص)، عقاید اسلامی یا قرآن نکته ای در بر دارند، معرفی شده اند.

کهن ترین مکتوبات, منابع غیر اسلامی, ظهور اسلام, قرآن, هاجریسم, رابرت هویلند